Trikotillomani (Saç Koparma Hastalığı) Nedir?
Obsesif kompulsif bozukluk kategorisinde yer alan trikotillomani, bireyin duymuş olduğu kaygı veya yaşadığı stres neticesinde bu durumlarla başa çıkma şekli olarak dürtüsel bir biçimde kendi saçlarını, kirpiklerini, kaşlarını veya kıllarını yolması ile sonuçlanan psikolojik bir rahatsızlıktır.
Devamlı biçimde tekrar eden bir davranış olduğundan dolayı saçların veya bireyin vücudunda bulunan kılların yolunması sonucunda saç veya kıl kaybı yaşanacaktır.
Bireyin saç, kirpik, kaş veya kıl koparma davranışı, çoğunlukla yoğun kaygı ve gerginlik durumlarında başlar ve bu davranışı gerçekleştirdikten sonra bireyde haz alma veya rahatlama durumları meydana gelir.
Trikotillomani üzerine kaleme aldığımız yazıda konu üzerine tüm merak ettiklerinizi cevaplamayı amaçladık. Merak ettiğiniz sorunuza yanıt bulamamanız halinde yorumlara yazarsanız (kim olduğunuz aramızda kalacak, tamamen anonimsiniz), yazıyı sorunuza cevap verecek yeni bir başlık ile güncellemekten keyif alacağız. Keyifli okumalar dileriz…
Trikotillomani Belirtileri Nelerdir?
1) Bireyin kaygı veya yaşadığı stres anlarında saç, kıl, kirpik veya kıllarını koparması
2) Devamlı olarak saç veya kıl koparma davranışının meydana gelmesi
3) Devamlı olarak saç koparma davranışının gerçekleşmesi neticesinde bireyin saçlarında seyrelme, zayıflık ve hatta bazı kısımlarda saç dökülmesinin meydana gelmesi
4) Saç veya kıl koparma sonrası bireyde rahatlama hissiyatının meydana gelmesi
5) Saç veya kıl koparma dürtüsünü kontrol etmekte zorlanma
Trikotillomani Neden Olur?
Trikotillomani durumunun meydana gelmesi kesin olarak nedenlere bağlanamamaktadır ancak çevresel, psikolojik ve genetik faktörlerin etkisi yadsınamaz.
Yapılan araştırmalar, ailede trikotillomani veya benzer zorlayıcı davranış geçmişine sahip bireylerin diğer insanlara göre trikotillomani yaşama olasılığının daha yüksek olduğunu ortaya koymuştur.
Bununla birlikte bireyin madde bağımlılığı, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, dürtü ve yeme bozukluğu ile sıkı ilişki içerisinde olabilme durumu mevcuttur.
Kimler Trikotillomani İçin Risk Sınıfındadır?
1) Ailesinde trikotillomani veya benzer zorlayıcı davranış geçmişi bulunan bireylerde daha sık gözlemlenmektedir.
2) Çocukluk ve ergenlik döneminde daha sık gözlemlenmektedir.
3) Kadınlarda, erkeklere kıyasla daha yaygın olarak gözlemlenmektedir.
4) Devamlı veya ileri seviyede stres, kaygı yaşayanlar bireylerde daha sık gözlemlenmektedir.
5) Duygusal dürtülerini kontrol etmekte zorlanan bireylerde daha sık gözlemlenmektedir.
6) Depresyon, anksiyete bozukluğu, obsesif kompulsif bozukluk, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu vb. durumlarla karşı karşıya kalan bireyler
Trikotillomani Kalıcı Bir Rahatsızlık Mıdır?
Trikotillomani genellikle uzun süren bir psikolojik rahatsızlık olmakla birlikte kalıcı olup olmaması bireyden bireye değişiklik göstermektedir.
Baş edilebilen bir psikolojik rahatsızlık olan trikotillomani, bireyin uygun destek ve profesyonel yardım görmesi neticesinde semptomlarının önemli derecede azalması durumunu meydana getirmektedir.
Davranış terapileri ile tamamiyle düzelme sağlanabilmektedir.
Trikotillomani İçin Tercih Edilen Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
İlaç Tedavisi: İlaçlar, bireyin yaşadığı trikotillomaninin seviyesine bağlı olarak değişkenlik göstermektedir ve trikotillomani durumunun iyileşmesi için kat edilecek mesafede etkileyici bir role sahip olabilmektedir.
Davranış Terapisi: Davranış terapisi, bireyin istemediği davranışlarının değişmesine yardımcı olan önemli bir psikoterapi biçimidir.
- Alışkanlık değiştirme eğitimi sayesinde bireyin saç veya kıl koparma davranışını ne zaman ve nerede gerçekleştirdiğini fark etmesi sağlanmaktadır.
- Saç veya kıl koparma dürtüsü gerçekleştiğinde bireyin yapacağı alternatif bir davranış belirlenmektedir.
- Bu davranışlar kaygı, stres durumlarını azaltmaya yönelik olmaktadır.
- Davranış terapisi sayesinde birey, duygu durumlarını çok daha iyi yönetecek duruma gelmektedir.
- Bireyin arkadaşları ve aile üyeleri, bireyin davranışlarının değişmesi sürecinde kendisine destek sağlamalıdır.
Bununla birlikte benzer psikolojik rahatsızlıklara sahip kişiler bir araya getirilebilir. Bunun sonucunda yapılacak psikoeğitim seansları ile kişinin sürecinde mesafe kat edilebilecektir.
Trikotillomaninin Sosyal Hayat ve İş Yaşamına Etkileri
Trikotillomani bireyde özgüven eksikliğine yol açabilir, trikotillomani neticesinde meydana gelen dış görünüşleri sebebiyle diğer bireyler tarafından alay edilme ve yargılanma korkusu meydana gelebilmektedir.
Bu durumda birey, sosyal izolasyona başvurur ve yalnız kalma ihtiyacını karşılamak ister.
Sosyal ortamlarda devamlı olarak saç veya kaş yolma dürtüsüyle mücadele etmek bireyin yüksek düzeyde kaygı ve stres yaşamasına da yol açmaktadır.
Bununla birlikte; bireyde konsantrasyon problemleri meydana gelebilecektir ve bu durum bireyin iş hayatını da etkileyebilecektir.
İş yerinde meydana gelebilecek yoğun kaygı ve stres neticesinde saç koparma hastalığı durumunda bulunan bireyler, çalışma arkadaşları ile ilişkilerinde duruma bağlı olarak problem yaşayabilecektir.
