Serotonin (Mutluluk Hormonu) Nedir? Serotonin Ne İşe Yarar?

İçindekiler

• Serotonin (Mutluluk Hormonu) Nedir?
• Serotonin Ne İşe Yarar?
• Serotonin Eksikliği Nasıl Anlaşılır?
• Serotonin Eksikliği Ne Yapar?
• Serotonin Eksikliği Tedavisi Nasıl Yapılır?
• Serotonin Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Serotonin (Mutluluk Hormonu) Nedir?

Mutluluk hormonu olarak bilinen serotonin, ruh halinden bağırsak hareketlerine kadar, her şeyi etkileyen bir nörotransmitterdir. Beyinde bulunan bu kimyasal yapı, bireyin ruh hali üzerinde büyük etki sahibidir. Yeterli seviyede olmayan yahut üretilemeyen serotonin, nabız kontrolünü ve ruh halini direkt olarak etkiler. Bu nörotransmitterin düşük seviyede olması negatif, endişeli ve huzursuz bir ruh halinin baş müsebbibidir. Hatta depresyon, anksiyete ve diğer ciddi sağlık sorunlarına da zemin hazırlayabilir. Bu sağlık sorunları arasında en çok göze çarpan iki hastalık arasında olan depresyona dair daha fazla bilgi almak için ''Depresyon'', anksiyeteye dair daha detaylı bilgi sahibi olmak içinse ''Anksiyete'' başlıklı yazılarımızı okuyabilirsiniz.

Diğer yandan yeterli miktarda salgılanan mutluluk hormonu ise bireyin huzurlu, mutlu ve çok daha güvende hissetmesini sağlar. 

Serotonin Ne İşe Yarar?

Halk arasında mutluluk veren hormon olarak bilinen serotonin, beyin ve beden üzerinde ciddi etki sahibidir. Bu hormon; libido, sosyal davranışlar, ruh hali, hafıza, uyku ve öğrenme kabiliyetini düzenler. Ayrıca beyindeki mesajların bir bölgeden diğerine aktarılmasını sağlar. Serotonin alıcılarına sahip beyin hücrelerinin oldukça fazla sayıda olması, bu hormonun psikolojik süreci düzenleyecek kadar etkili olduğunu gösteren önemli bir husustur. Dolayısıyla beyindeki yaklaşık 40 milyon hücrenin büyük çoğunluğunun, doğrudan veya dolaylı olarak, mutluluk hormonu seviyesinden etkilendiği söylenebilir. 

Serotonin Eksikliği Nasıl Anlaşılır?

Mutluluk hormonu eksikliği yaşayan bireylerde birçok belirti görülür. Bu belirtileri ise şu şekilde sıralayabiliriz:

Karbonhidrat Açısından Zengin Yiyecekler Tüketme İsteği

Çikolata, hamburger, şekerlemeler ve hamur işleri karbonhidrat açısından bir hayli zengindir. Ve bu besinler serotonin miktarında doğrudan etkilidir. Dolayısıyla serotonin eksikliği yaşayan bireyler, karbonhidrat açısından zengin bu yiyecekleri sıkça yeme eğilimindedir. 

Zira bu besinler serotonin miktarını geçici olarak artırır ve daha iyi hissedersiniz. Ancak kısa süre sonra serotonin düzeyinde yine gözle görülür bir azalma meydana gelir. Bu da endişeli ruh hali, uyuşukluk ve depresyon gibi olumsuz durumlara yol açar.

Libidoda Değişim

Bu hormon cinsel arzu üzerinde de etkilidir. Yetersiz seviyede mutluluk hormonu, cinsel arzu duyulmasına yol açarken, duygusal ilişki kurma kabiliyetini olumsuz etkiler. Bu değişim, cinsel aktivite sırasında fiziksel kabiliyetten ayrı olarak davranışa da yansır.

Uykusuzluk

Serotonin hormonu, melatonin üretimi konusunda da etkilidir. Zira serotoninin azalmasıyla melatonin üretimi etkilenir ve bu etki günlük ritme yansır. Bilhassa uykuya dalma ve rahat bir şekilde uyuma konusunda problem yaşanır. Şayet uykusuzluğun daha ileri seviyesinde görülebilen uysuzluk hastalığına dair daha fazla bilgi sahibi olmak isterseniz, ''İnsomnia'' başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz. 

Halsizlik ve Yorgunluk

Mutluluk hormonunun etkili olduğu bir başka alan enerji üretimidir. Bu hormonun yetersiz düzeyde olması düşük enerjiye neden olur. Nitekim kronik halsizlikten muzdarip bazı bireylerde yetersiz serotonin olduğu gözlemlenmiştir. Diğer yandan bu eksikliğin giderilmesiyle, söz konusu bireylerde kayda değer bir gelişim görülmüştür. 

Zihinsel Fonksiyonlarda Azalma

Serotonin, zihinsel fonksiyonlar açısından son derece önemlidir. Yine bu alanda yapılan araştırmalar, bu nörotransmitterin yeterli seviyede olmasıyla zihinsel yeteneklerin geliştiğini göstermiştir. Bu konuda görülen en belirgin etki ise hafıza üzerindedir. Çünkü bahsi geçen hormonun az miktarda bulunması çeşitli hafıza sorunlarına yol açabilmektedir.

Sindirim Sorunları

Mutluluk hormonu, beyin ve sindirim sistemi arasında önemli bir iletkendir. Bu hormon her ne kadar beyinle ilişkilendirilse de, aslında %95 oranında bağırsaklarda üretilir. Bağırsaklardaki serotonin beyne ulaşamayacağından ötürü, beyinsel fonksiyonlarda görev alacak serotoninin beyinde üretilmesi gerekir. Dolayısıyla bu hormon düzeyinde azalma, doğrudan sindirim sorunlarına yol açabilir. Nitekim uzmanlar da huzursuz bağırsak sendromu ve yetersiz serotonin miktarı arasında bir ilişki olduğunu öne sürmektedir.

Anksiyete

Bugüne kadar yapılan çalışmalar, endişeli insanlarda serotonin seviyesinin daha az olduğunu göstermiştir. 

Bunların haricinde, diğer serotonin eksikliği belirtileri ise şu şekilde sıralanabilir:

• Unutkanlık 
• Baş ağrıları
• Öz güven kaybı
• Saldırgan ve sinirli olma
• İştahta azalma veya artış

Serotonin Eksikliği Ne Yapar?

Serotonin dengesizliği, depresyona dâhil olmak üzere, birçok psikolojik probleme yol açabilir. Bu problemlerden bazılarını şu şekilde sıralayabiliriz:

• Üretilen serotonine karşın alıcı bölgelerin azalması
• Azalan alıcı bölgelere serotonin gönderme konusunda başarısızlık
• Beyin hücrelerinde bulunan serotonin seviyesinin azalması

Aynı zamanda bu hormonda görülen azalma; obsesif kompulsif bozukluğa, panik atağa, anksiyeteye ve aşırı öfkelenmeye davetiye çıkarabilir. Serotonin eksikliğinin zemin hazırladığı OKB hakkında daha detaylı bilgi sahibi olmak için ''Obsesif Kompulsif Bozukluk'', panik atak konusunda daha fazla bilgi sahibi olmak içinse ''Panik Atak'' başlıklı yazılarımızı okuyabilirsiniz. Ayrıca bu süreçte öfke kontrolü problemi de yaşayabilirsiniz. Bu duruma hazırlıklı olmak için de ''10 Adımda Öfkenizi Kontrol Etmenin Yolları'' başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.

Serotonin eksikliği karamsar, depresif, huzursuz, mutsuz ve güvensiz hissettirir. Pek çok kişiyi pençesi altına alan depresyon da çoğu zaman bu hormonun eksikliğiyle ilişkilendirilir. Diğer yandan serotonin eksikliğinin tedavisi için kullanılan depresyon ilaçları da obeziteye ve Parkinson hastalığına yol açabilir. Bununla beraber, migren ataklarının sıklaşması, kronik hale gelen baş ağrıları ve yeme bozuklukları görülebilir. Son olarak hafıza kaybı ve insülin direnci tetiklenebilir. 

Serotonin Eksikliği Tedavisi Nasıl Yapılır?

Tedavi için yaşam tarzı değişikliklerinin yanı sıra iki yöntem öne çıkmaktadır. 

Serotonin İçeren İlaçlar

Uyku bozukluğu, depresyon ve anksiyete gibi rahatsızlıklarla ilişkilendirilen serotonin eksikliğini gidermek için, genel olarak SSRI (Selektif Serotonin Geri Alım İnhibitörü) ilaçlar reçete edilir. En yaygın olarak kullanılan SSRI ilaçlar ise Lexapro, Paxil, Celexa, Prozac (Fluoksetin), Zoloft ve Viibryd gibi antidepresanlardır. Serotonin ilacı olarak bilinen bu ilaçlar, serotonin emilimini engeller ve eksikliğin giderilmesini sağlar. 

Işık Terapisi

Işık terapisi yöntemi, doğal yollardan güneş ışığına maruz kalmak olarak tanımlanabilir. Zira güneş ışığı bu hormonun salınımını yükseltir.

Görüldüğü gibi serotonin, eksikliği ile psikolojik açıdan çok büyük sorunlara yol açmaktadır. Bu süreçte en büyük yardımcınız ise Psikolog Ofisi olacaktır. Alanında uzman ve deneyimli kadrosuyla Psikolog Ofisi, her türlü psikolojik destek için yanınızdadır. Siz de Türkiye'nin ilk ve en büyük online terapi platformu Psikolog Ofisi’nin uzman psikologlarından gerekli desteği alın, sağlıklı ve huzur dolu günlerinize tekrardan kavuşun. 

Serotonin Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Serotonin Eksikliği Nasıl Giderilir?

Beyindeki serotonin düzeyini artırmak ve buna paralel olarak serotonin eksikliğini gidermek için; 

• Triptofan bakımından zengin gıdalar tüketin: Yumurta, peynir, soya, somon, fındık, ceviz, muz ve kivi gibi gıdalar triptofan açısından zengindir. 
• B vitamini alın: B12, B6 ve B9 vitaminleri serotonin üretimine katkı sağlar. 
• Masaj yaptırın: Yapılan araştırmalar, masajın serotonin düzeyini artırdığını göstermiştir.
• Güneşten faydalanın: Güneş, doğal yollardan mutluluk hormonunu artırma konusunda son derece etkilidir. 
• Egzersiz yapın: Doğru egzersizler serotonin üretimini ve salınımını destekler.

Bu tavsiyelerin dışında, serotonin seviyesi düşük bireyler şunları yapabilir:

• Kafein tüketimini azaltın. 
• Yağ ve basit şeker içeren gıdalardan imtina edin.
• Düzenli bir şekilde uyuyun ve uykunuzu alın.
• Meditasyon ve diğer zihin iyileştiren yöntemlere başvurun.
• Yapmaktan keyif aldığınız ve yaparken eğlendiğiniz şeylerle uğraşın. 

Bu tavsiyelere uyulduğu takdirde, doğal yollardan serotonin reseptörleri artışı görülebilir. 

Serotonin Hangi Yiyeceklerde Bulunur?

Mutluluk hormonu adıyla da bilinen serotonin;

• Somon, sardalye, ton balığı, hindi ve tavuk gibi kümes hayvanları, sığır ve kuzu eti gibi hayvansal gıdalarda,
• Esmer pirinç, kepekli tahıllar, buğday tohumu, maya özü gibi tahıllarda,
• Ceviz, keten tohumu, kabak çekirdeği ay çekirdeği, susam, badem yer fıstığı ve kaju fıstığı gibi tohum ve yemişlerde,
• Süt, peynir çeşitleri ve bilhassa yumurta akı gibi süt ürünlerinde,
• Ceviz yağı, balık yağı, üzüm çekirdeği, ayçiçeği ve buğday tohumu yağı gibi doğal yağlarda bulunan Omega-3 ve Omega-6 esansiyel yağ asitlerinde,
• Mısır, ıspanak ve brokoli gibi yeşil yapraklı sebzelerde,
• Muz, ananas kivi, greyfurt erik, kavun ve mango gibi meyvelerde,
• Nohut, bezelye mercimek, siyah fasulye ve pişmiş fasulye gibi bakliyatlarda bulunur. 

5-Hidroksitriptamin (Serotonin) Testi Nedir?

Serotonin testi, genel olarak uzman hekimin kan testinden istifade etmesiyle gerçekleştirilir. 

Serotonin Değeri Kaç Olmalı?

Normal şartlar altında serotonin değeri 50.00 – 250.00 ng/Ml olmalıdır.

Serotonin İştahı Nasıl Etkiler?

Düşük serotonin değeri kişide huzursuzluğa sebep olur. Ayrıca kişide depresif bir ruh hali hâkim olur. Serotoninin yükselmesi ve yeterli seviyeye gelmesiyle, moraliniz artarken daha rahat uyku uyuyabilirsiniz. Bununla beraber, iştahınız azalır ve enerjiniz artar.

Serotonin Sendromu Nedir?

Serotonin sendromu, serotonini güvenli olmayan seviyelere çıkaran ilaçların, takviyelerin ya da bitkilerin kombinasyonundan meydana gelen bir ataktır. Her ne kadar nadir görülse de, son derece ciddi bir tıbbi durumdur. Ateş, nöbet, kas spazmları ve hatta ölümle sonuçlanabilir. Dolayısıyla mutlaka ciddiye alınmalı ve tedavi edilmelidir.

Serotonin Sendromu Ne Kadar Sürer?

Hastalığın belirtileri genel olarak soruna yol açan ilacı veya takviyeyi aldıktan 6 ila 8 saat sonra başlar. Tedavi sürecine başlandığı takdirde, hafif semptomlar 24 ila 72 saat kadar sürer. Daha ciddi vakalarda ise hastaneye yatış zaruridir ve iyileşme için daha uzun bir süreç gerekir. 

Serotonin Sendromu Belirtileri Nelerdir?

Serotonin sendromu belirtileri, kişiye ve şiddete bağlı olarak farklılık gösterir. Genel anlamda bu belirtileri ise şu şekilde sıralayabiliriz:

• Gergin ve tedirgin ruh hali,
• Aşırı terleme,
• Tansiyon düşmesi veya yükselmesi,
• İshal,
• Mide bulantısı,
• Kalp ritminde artış,
• Baş ağrısı,
• Göz bebeklerinin büyümesi,
• Titreme,
• Vücut ısısında görülen ani değişimler,
• Kaslarda seyirme.