Okul Öncesi Dönem: Sorunlar ve Çözümleri
Çocuklar okul öncesi dönemde hızlı bir öğrenme süreci yaşarlar. Yaşamı deneyimlerken zorlu davranışlar sergileyebilirler. Fakat her zorlu davranış, davranış bozukluğu değildir. Davranışın problem mi yoksa gelişim süreci mi olduğunu anlamak için çocuğun davranışları dikkatli bir şekilde gözlemlenmelidir. Çocuğunuzun davranışlarının problem göstergesi olduğunu düşünüyorsanız alanında uzman bir psikologtan destek almanızda fayda var.
Pediatrist Joon Sik Kim’in araştırmasına göre çocukta saldıranlık, öfke içe dönük ya da dışa dönük olabilir. 2-3 yaşta bağırma, kırma, oyuncak fırlatma; 4-6 yaşta sözlü saldırı şeklinde kendini gösterir. 3 yaştan sonra öç alma ve intikam duygusuna bağlı saldırganlık ortaya çıkar.
Çocuğunuzla oyun oynarken dikkat etmeniz gerekenler için Çocuğunuzla Oyun Oynarken Dikkat Etmeniz Gereken 6 Kural yazımıza göz atabilirsiniz.
Duygusal ve davranışsal sorun olması için davranışın gelişimi, sıklığı ve şiddeti önemlidir. Zorlu davranışın öncesinde ve sonrasında neler olduğu, bu sorun olarak adlandırılan davranışın hangi düzeyde olduğu ve çocuğun bu davranışı neden ve ne sıklıkta yaptığı; gözlem esnasında gözden kaçırılmaması gereken noktalardır. Bu noktalar belirlendikten sonra olumsuz davranışların yerine olumlu davranışların konulması, çocuğun ruhsal gelişimi açısından daha sağlıklı olacaktır
Çocuğunuzun davranışların belirlenmesi ve duygusal ve davranışsal destek sağlanması gerektiğini düşünüyorsanız psikologofisi.com'dan alanında uzman psikologlara bir dakika içinde bağlanıp görüşmeye başlayabilirsiniz.
Davranış neden ortaya çıktı?
Davranışın nedenini bulmak için öncelikle aşağıdaki soruların cevabını arayın.
- Bu davranışlar gerçekleşirken çocuğun bulunduğu ortam nasıl?
- Size göre bu davranışın amacı neydi?
- Davranış sonrasında anne-baba olarak ne yaptınız?
- Çocuk nasıl tepki verdi?
- Davranış gerçekten bir problem durumunu yansıtıyor mu yoksa yaş gelişim özelliği mi?
Peki sorunlu olarak görülen davranışların nedenleri neler olabilir?
- Problem çözmede yetersizlik,
- Model alma,
- Strese dayalı sebepler,
- Öfke krizi sonucu istediğini elde etme,
- Sosyal-duygusal beceride eksiklik,
- Beklentiler,
- Kendine güvensizlik
- Dikkat çekmek veya ilgi görmek.
Aileler çocuğun zorlu davranışı konusunda nasıl bir yol çizmeli?
- Davranış dikkat çekme amaçlı ortaya çıkıyorsa mümkün olduğunca göz kontağı kurmamalıdır.
- Yüz ifadeleri, jest ve mimikler kullanmamalıdır (kaş çatmak vb.).
- Çocuğa o an ne yapması/ne yapmaması gerektiğini söylememeli, sözel ifadelerde bulunmamalıdır.
- Anne-baba, kendini kontrol edebilmesi için gerekirse farklı bir alana gitmelidir.
- Tutarlılık: Çocuk olumsuz davranıştan vazgeçinceye kadar görmezden gelme sürdürülmelidir.
- Olumsuz davranış son bulunca çocuğa ilgi göstermeli, konuşulmalı, olumlu davranışları pekiştirmelidir. Problem davranış sonucunda karşılaşacağı olası durumlar somut şekilde tasvir edilmelidir.
Alternatif düşünme stratejileri
Karşılaşılan problemi çözmek için aileler çocuklara hazır bilgi sunmamalıdır. Basit bir dil kullanmalıdır. Kısa ve net çeşitli sorular ile yönlendirmek ve onların düşünüp strateji bulmaları gerekir.
Problem çözmesine yardımcı olmak için şu soruları sorun:
- Bunun yerine ne yapabilirdin?
- Şimdi ne yapabilirsin?
- Arkadaşın böyle bir durumda olsa ona ne yapmasını söylersin?
- Güçlü yönlerin neler?
Öfkenin dışa vurumu için örnekler
Çocukta öfkenin uygun biçimde dışa çıkmasını sağlamak için aşağıdakİ örnekler ev ortamında kullanılabilir. (duygular hakkında konuşarak yapılması, çocuğun kendini sözel olarak da ifade etmesi için desteklenmesi önerilir)
- Vurmalı çalgı, hacıyatmaz, oyun hamuru, balon köpüğü
- Öfkeyi içeren bir sanat ürünü ortaya çıkarma (resim, kil vb.)
- Sakinleşme kutusu (hamur, nefes egzersiz için kese kağıdı, balon köpüğü vs.)
Daha fazla bilgiye ve desteğe ihtiyacınız varsa psikologofisi.com'daki uzmanlarımızla her zaman görüşebilirsiniz.
Platformumuzda bulunan uzmanlarımızla, sorun yaşadığınız konular hakkında 15 dakika ücretsiz seans hizmetimizi deneyimleyin. Seçtiğiniz uzmanımız ile kendinizi daha iyi hissetmek için hemen başvurabilirsiniz.
