Nomofobi

Size yıllardır klasikleşmiş olan o soruyu soralım. Issız bir adaya düşseniz yanınıza alacağınız ilk şey ne olur? Son dönemlerde gençler başta olmak üzere çoğunluğun vereceği cevap muhtemelen aynıdır: telefon. 

Eğer sizin de cevabınız aynıysa, telefonum olmadan asla yaşayamam düşüncesindeyseniz ya da çevrenizde telefonunu asla yanından ayırmayan insanlar varsa bu yazımızda sizlere teknoloji çağının yeni hastalığı olarak nitelendirilen nomofobiden bahsetmek istiyoruz. 

Nomofobi Nedir?

‘No mobile phobia’ dan türetilen nomofobi akıllı cihazlara duyulan bağlılık nedeniyle, telefonun yanında bulunmamasından aşırı kaygı duyma anlamına gelmektedir. Teknolojinin hızla gelişmesi akıllı telefonlara olan bağlılığı artırmıştır. 

Daha bebeklik döneminden itibaren özellikle çocuklar ve gençler telefon ve tablete alışmış, onlar olmadan yapamaz hale gelmişlerdir. İletişimin de bu araçlardan sağlanması nedeniyle insanlar vakitlerinin çoğunu telefonlarına ayırmaktadırlar. Tabiri caizse telefon elimiz ayağımız olmuş pek çok sorunumuza cevap veren, insanlarla aramızdaki bağı kurmamıza yardımcı olan bir cihaz haline gelmiştir. 

Fakat bazı insanlarda bu durum daha ileriye giderek telefonu yanındayken sürekli obsesif bir şekilde kontrol etme, telefonun şarjı bitecek diye kendini aşırı strese sokma; telefon yanında değilken ise kendisini eksik ve bomboş hissetme, sürekli aklının telefonda olması ve kaygılanma şeklinde kendini göstermektedir.

Nomofobi Belirtileri Nelerdir?

Nomofobik insanlar:

• Cep telefonlarını sürekli yanlarında bulundurmak isterler.
• Telefonlarını sürekli erişebileceği yerlerde tutarlar. Telefon her an görebilecekleri bir yerde olmalıdır.
• Geceleri yatmadan önce telefonlarını kontrol ederler ve genellikle uykuya dalana kadar gözlerini telefondan ayırmazlar.
• Sabah kalkar kalkmaz telefona bakarlar ve uyandıktan sonra uzun süre yatakta telefonla vakit geçirirler.
• Uyurken telefonu yastığın altına ya da hemen yandaki komodinin üzerine koyarlar, gece de olsa telefonundan uzak kalmaya tahammül edemezler.
• Herhangi bir bildirim ya da arama gelmese dahi sık sık telefonu açıp kontrol ederler.
• Telefonu yanına almadan evden çıkamazlar, evden çıkmadan önce defalarca kez telefonu alıp almadığını kontrol ederler.
• Telefonun şarjının bitmesinden aşırı endişelenirler. Şarj aletlerini mutlaka yanlarında bulundururlar.
• Telefon ekranının kapanmasına müsaade etmezler. Sık sık dokunarak ekran ışığını açma gereği duyarlar.
• Telefonları yanında olmadığında kendilerini boşlukta ve eksik hissederler.
• Telefonları yanındayken çevresinde konuşan insanları dinlemezler ve obsesif bir şekilde telefonla ilgilenirler.
• Yeni bir yer gördüklerinde gördükleri şeyi incelemekle, öğrenmekle ilgilenmezler. O an onlar için önemli olan en güzel fotoğrafı çekip sosyal mecralarda sergilemektir.
• Teleonları yanında olmadığında kalp çarpıntısı, terleme, stres gibi sorunlar yaşarlar.
• Telefon için çok fazla para harcarlar. Telefonu düşük bir modelde kullanmazlar.

Nomofobi Neden Olur?

• Nomofobinin en önemli nedenlerinden bir tanesi daha bebekken annelerin gerek yemek yedirmek, gerekse işlerini yaparken çocuğu oyalamak amacıyla çocuğun eline telefon tablet vererek çocuğu bu akıllı cihazlara bağımlı hale getirmesidir.
• Teknolojinin de etkisiyle artık çizgi filmler, oyunlar küçücük bir akıllı telefonun içine sığdığından çocuk için orası artık eğleneceği bir dünya haline gelmiştir. Zamanla çizgi filmler yerini dizi filmlere çocuk oyunları da yetişkinlerin oynayabileceği oyunlara bıraksa da telefondan vazgeçememe durumu maalesef yaştan bağımsız olarak baki kalır. Bu da nomofobinin artmasına neden olmaktadır. 
• Günümüzde iş hayatında telefon zaruri hale gelmiştir. İşin getirdiği sorumluluk gereği insanlar sık sık maillerini kontrol etmekle, meslektaşlarıyla iletişim halinde kalmakla mükelleffir. Bu durum telefonu sürekli yanında bulundurmayı gerektirerek nomofobiye zemin hazırlamaktadır.
• Teknolojinin hızla gelişmesi de nomofobinin en önemli sebeplerinden bir tanesidir. Telefon çözülemeyecek birçok soruna cevap veren bir cihaz olması nedeniyle insanları kendine bağımlı hale getirmiştir. Örneğin insanlar geçmişte gazetelerden haber alırken şu an bir tıkla dünyada olan biten her şeyden haberdar olabilmektedir. Ya da yeni bir yere gidildiğinde hatıra fotoğrafı çektirebilmek telefonun bize sundukları şeylerden sadece birkaçıdır.
• Sosyal medya kullanımının yaygınlaşması da nomofobinin artışına neden olan gelişmelerden bir tanesidir. Günümüzde insanlar gezdikleri yerleri, yedikleri yemeği sosyal mecralarda paylaşma merakı duyarak nomofobi ile karşı karşıya kalmaktadırlar.
• Nomofobinin aslında en önemli sebeplerinden bir tanesi de günümüz dünyasında insanların yalnız kalması ya da yalnız hissetmesidir. Yalnız kalan, çevresinde konuşacak ya da kendisini anlayacak birilerini bulamayan insanlar bu yalnızlık hissini telefonla bastırmaya çalışarak telefona bağımlı hale gelmektedirler.

Nomofobi Hayatımızı Nasıl Etkiler? 

Telefon kimi yönleriyle hayata pozitif yönden katkı sağlayan bir iletişim aracıdır. Ancak telefona bağımlı hale gelmenin size yarardan çok zarar sağladığı su götürmez bir gerçektir. Telefon bağımlılığı pek çok yönden sizi olumsuz etkiler. Bu olumsuz etkiler şu şekilde sıralanabilir:

• Nomofobinin insan ilişkilerini olumsuz etkiler. Telefonun insanların iletişimine katkı sağladığı doğrudur. Ancak iletişimin sağlıklı olması için yüz yüze olması tercih edilir. Uzaktan iletişim kuran insanlar yüz yüze gelmeye gerek duymazlar. 
• Bununla birlikte nomofobiye sahip olan bir insanla birlikte vakit geçirmek oldukça zordur. Karşınızda sizi dinlemeyen, siz konuşurken sık sık telefonuyla ilgilenen insan sizi kendinden uzaklaştırır. Bu durumda nomofobiye sahip olmak insanın sosyal izolasyonuna neden olarak sosyal hayatını olumsuz etkiler.
• Nomofobi akademik yaşamı ve kariyeri olumsuz etkiler. Telefon bağımlılığına sahip olan insanlar dikkat dağınıklığı ve odaklanma problemi yaşarlar. Başarı dikkat ve emek isteyen bir sürecin sonucudur. Nomofobiye sahip olan bir öğrenci düşünün. 
• Ders çalıştığı zamanlarda aklı sürekli telefonda olursa derse odaklanamaz ve maalesef başarılı olması mümkün değildir. Dolayısıyla telefona olan bağlılığı akademik hayatını ve kariyerini olumsuz etkiler.
• Nomofobiye sahip olan insanlar genel hayatta da sorumluluk sahibi olamazlar. Sürekli telefon ile ilgilenen ve günlük vaktinin çoğunu telefona ayıran insanlar ister istemez sorumluluklarını aksatırlar ve bu durum hayatlarında pek çok sıkıntıya sebebiyet verir.
• Nomofobi insana fiziksel olarak da zarar verir. Telefon bağımlılığının kaçınılmaz sonucu hareketsizliktir. Hareketsiz bir vücutta enerji tüketimi ve oksijen tüketimi azalır.Bunun sonucunda kalp ritmi azalır ve kalp kasları güçsüzleşir. Bu durum da obezite riskini artırır. 
• Bununla birlikte kasların hareketsizliği bacak bel, boyun ağrılarına sebep olarak insan sağlığına zarar verir. Aynı zamanda sürekli ışığa maruz kalan gözler de bir süre sonra yorgun düşere miyop, hipermetrop gibi sorunları beraberinde getirir. 

Nomofobisi Olan İnsanlarla İletişim 

Nomofobisi olan bir arkadaşınızı ve ya ailenizden birini düşünün. Onunla birlikte vakit geçirmek size ne kadar keyif veriyor? Cevabı tahmin edebiliyoruz. 

Nomofobiye sahip insanlarla iletişim genellikle sanal hayatla sınırlıdır. Arama veya mesajlaşma söz konusu olduğunda oldukça konuşkan olan bu insanlar iş yüz yüze vakit geçirmeye geldiğinde genellikle sadece telefona odaklanır sus pus olurlar. Siz birlikte vakit geçirmeye odaklanmışken onların aklında sadece telefona gelen bildirimler vardır. 

Nomofobik insanlar sık sık telefona dokunma ihtiyacı hissettiğinden ve telefonu türlü bahanelerle kurcalayıp ilgisini yanındaki insandan uzaklaştırdığından yanındaki insana kendisinden sıkıldığı izlenimi verirler ve bu durum ister istemez o insanla olan iletişiminizi olumsuz etkiler. 

Kısacası sanalda muhabbet etmesi oldukça keyifli olan nomofobik insanları yüz yüze geldiğinizde tanıyamazsanız şaşırmayın. Arkadaşınızı bu konuda bir danışmanlık alması için uyarıp onu yeniden sosyal hayata kazandırın.

Nomofobiden Kurtulmak 

• Bir problemden kurtulmanın ilk aşaması o problemi kabullenmektir. Nomofobiden kurtulmak için de öncelikle nomofobiye sahip olduğunuzun farkına varmanız gerekmektedir. Bunun için gün içinde cep telefonunuzu gün içinde kaç kez elinize aldığınızı ve günde kaç saatinizi telefonla geçirdiğinizi gözden geçirin. Yukarıda saydığımız belirtilerden birden fazlasını gösteriyorsanız bu probleme sahip olma ihtimaliniz maalesef oldukça yüksek..
• Kendinize sınırlar koyun. Cep telefonunu kullanma amaçlarınızı kontrol edip bu amaçlarla başka hangi yollardan ulaşabilirseniz o yolları kullanmayı tercih edin. Gün içinde cep telefonu kullanma sürenizi azaltmaya çalışın ve bunun için kendinize sınırlar koyun.
• Telefon yanınızdayken elinize almamaya çalışın. Bir süreliğine telefonun varlığını unutmak size başlarda zor gelse de alıştıkça hayat kalitenizin ne kadar arttığınızı fark edeceksiniz.
• Dışarıdayken telefonla ilgilenmek yerine doğadaki güzelliklere odaklanın. Ağaçların, gökyüzünün kuşların tadını çıkarın.
• Dışarı çıkarken telefonunuzu yanınıza almayın. Ne olursa olsun bu problemi atlatacağınıza inanın ve kendinize güvenin. Bilinçli olarak telefonunuzu eve bırakın ve 1-2 saatte olsa dışarda telefon olmadan vakit geçirin.
• Yanınızdaki insanlarla sohbet edin ve onların sohbetine odaklanın. Yanınızdaki arkadaşlarınızla keyifli vakit geçirmek sizi telefondan uzaklaştıracak ve kendinize yaptığınız en büyük iyiliklerden biri olacaktır. 
• Telefonsuz kalmaktan neden korktuğunuzu düşünün. Korkunuzun altında yatan nedenleri araştırın. Korkunuzun altında yatan yalnızlık duygusu olabilir. Bu nedenle biraz sosyalleşmeye, yeni insanlar tanımaya ve yeni ortamlara girmeye çalışın. Bir tiyatroya gitmek, bir müze gezmek ya da deniz kenarında güzel bir yürüyüş size çok iyi gelecektir.
• Telefonla vakit geçirmek yerine vaktinizi kitap okumaya ayırın. Kitap okumak boş vaktinizi değerlendirmenin en güzel yollarından biridir.
• Yeni hobiler edinin. Resim yapın, bir dans kursuna veya tiyatro kursuna yazılın. 
• Lütfen şunu aklınızdan çıkarmayın. Telefon her ne kadar bir çok probleminize cevap veren bir akıllı cihaz olsa da asla ve asla insan aklını geçemez. Aklınızı kullanın; vaktinizi ve yatırımınızı telefonunuza değil kendinize ayırın.