‘Mış Gibi Yapmak’ Terapi Tekniğini Kullanmak
Bu yazıdaki konular
Hepimiz hayatımızda en az bir kere deniz kenarına, kumsala gitmişizdir. Kumsaldaki çakıl taşlarını düşünelim. Rengarenklerdir. Her birinin oluşum hikayesi bambaşkadır. Tıpkı içimizdeki her bir duygu, düşünce ve his gibi. Kafamızın içi de tıpkı kumsaldaki çakıl taşları gibi, farklı harmanlardan yoğurulmuş duygularımız, düşüncelerimiz ve hislerimiz ile doludur. Ve bizler de zihnimizdeki çakıl taşlarının bize verdiği özellikler ile var olan kumsallarız. İyi yönlerimiz ve kötü yönlerimiz var. Kimsenin iyi yönleri ile sorunu olduğunu sanmıyorum. Fakat kötü yönlerimiz… Problemlerimiz? Herkes günlük hayatlarının koşuşturması içinde bir şekilde problemlerini çözmeye çabalar. Fakat yoğun mesai saatlerinde, stresli geçen günlerde, hayatın oradan oraya koşuşturması içinde o kadar zordur ki bu problemlerin çözümü... Problemlerimizin çözümünü arayalım derken bir bakmışız ki, kendimizde beğenmediğimiz tüm yönlerimiz birleşmiş ve bizler ‘keşke’ ile başlayan cümleler içerisinde boğuluyoruz.
Terapi esnasında psikolog olarak danışanın çözüm aradığı ve bundan dolayı bizlere danıştığı problemlerle karşı karşıya kaldığımızda danışanın farkındalığını artırmak ve olaylara bakış açısını değiştirmek amacıyla seans boyunca farklı terapi teknikleri kullanırız.
Danışanlar tarafından ‘Keşke …… yapmasaydım.’ ‘Keşke ……. olsaydım.’, ‘Keşke …….. yapabilseydim.’ Gibi bir çok cümle duyarız. Bu ve benzeri durumlarla karşılaşınca uyguladığımız tekniklerden bir tanesi olan ‘Mış gibi yapma’ terapi tekniği ile danışanın kendine bakışını değiştirmesine ve aynı zamanda daha önce keşfetmemiş olduğu davranışları öğrenmesine veya sergilemesine yardımcı oluruz.
Terapi tekniklerinin birçoğu ev ödevi şeklinde danışanlara verilir. Danışanlar bu ödevleri bir sonraki seansa kadar yapmakla sorumlu olurlar. Bu yazıda size tıpkı bir ev ödevi verilmiş gibi bu tekniği nasıl kullanacağınızı anlatacağım.
Günlük hayatınızda da kendinize yardımcı olmak için uygulayabileceğiniz bu teknikte; kişinin memnun olmadığı, şikayetçi olduğu bir davranışı ele alınır ve kişinin bu konu hakkında olduğu gibi değil olmak istediği gibi davranması yani bir nevi rol yapması istenir. Bu tekniği bir terapi diyaloğu örneği ile somutlaştıralım.
X, yayıncılık hayatında iyi bir kariyeri olan, idareci pozisyonunda görev yapan saygın bir iş adamıdır. X, öfke kontrol problemi nedeniyle bir süredir psikolojik destek hizmeti almaktadır. Geçen hafta yaşadığı öfke kontrolü ile ilgili problemi şöyle anlatır:
Danışan(X): Çarşamba günü iş yerinde iki çalışanımdan önemli bir evrak istedim. Cumaya yetişmesi gerekiyordu ama ben işi son güne bırakmayı sevmediğim için Çarşamba günü öğleden sonra masamda olmasını istedim. Çarşamba günü öğleden sonra bir toplantım vardı. Toplantı tahminimden uzun sürdü ve geç saatte ofise döndüm. Çok gerilmiştim. Masamda istediğim evrakları göremeyince daha da sinirlendim. Hemen çalışanlarımı arayıp azarladım. Derhal odama gelmelerini söyledim. Odama geldiklerinde sert bir üslup ile bir açıklama istediğimi söyledim. Onlar da başka bir işten dolayı geciktiklerini ve evrakları birazdan getireceklerini söylediler.
Bunun üzerine benim verdiğim işi önemsemediklerini düşündüm ve bir anda masada duran su dolu bardağı yere fırlattım. İkisi de çok korktu. Bir çalışanımın üstü ıslandı. Hemen dışarı çıkmalarını emrettim. Neden böyle bir tepki verdim bilmiyorum. Aslında o kadar da mühim, aciliyeti olan bir evrak değildi, daha zaman vardı. Sonra bu yaptığımdan çok utandım ve çok pişman oldum. Keşke daha sakin ve rahat bir insan olsaydım.
Terapist: Gergin bir gün geçirmişsiniz ve sonrasında çalışanlarınıza istemediğiniz bir şekilde tepki vermişsiniz. Bu deneyim size kendinizi kötü hissettirmiş gibi görünüyor. Son cümlenizde ‘Keşke daha sakin ve rahat bir insan olsaydım.’ dediniz. Doğru hatırladım değil mi?
Danışan: Evet. Keşke öfkemi kontrol etmek bu kadar zor olmasaydı. Herkes gibi daha sakin bir şekilde davransaydım.
Terapist: Seansımızda bu olay üzerinde çalışmamızı ister misiniz?
Danışan: Çok sevinirim.
Terapist: Öfkesini kontrol etmekte zorlanan bir insan olduğunuzu ve bu gibi durumlarda daha sakin tepkiler vermek istediğinizi belirttiniz. Sizden, bir sonraki seansa kadar öfkeli anlarda sakin tepki veren bir insanmış gibi davranmanızı istiyorum. Deyimi yerindeyse mizacınız gereği sakin bir insanmış gibi rol yapmanızı istiyorum. Biz bu tekniğe "Mış gibi yapma" terapi tekniği diyoruz. Bir hafta boyunca yaşayacağınız tüm olaylarda sakin bir insanmış gibi rol yapabileceğinize inanıyor musunuz?
Danışan: Yapabilirim sanırım. En azından denerim. Yaşanacak tüm olaylarda mı böyle davranacağım?
Terapist: Evet. Seans bitiminden itibaren bir sonraki seansa kadar öfkelendiğiniz zamanlarda sakin bir insan olsaydım nasıl tepki verirdim diye düşünüp o şekilde davranmanızı rica ediyorum.
Danışan: Tamam. Bunu deneyeceğim.
Yukarıdaki örnekte seans sırasında danışana mış gibi yapma tekniğini anlatan ve bu tekniği uygulaması için danışanını yönlendiren bir terapist gördük. Peki bu tekniği siz günlük hayatınızda nasıl uygulayacaksınız?
Öncelikle kendinizde memnun olmadığınız, ‘Keşke …….. olsaydım.’ dediğiniz bir durum ya da olay seçin. Kendinize uygun ‘Keşke…….. olsaydım.’ cümlesini tespit ettikten sonra bir not defterine bu cümleyi yazın. Daha sonra tespit ettiğiniz günün tarihini ve bir hafta sonraki tarihi not alın. Sonrasında yukarıdaki diyalogda okuduğunuz gibi bir psikoloğun sizi bir hafta boyunca seçtiğiniz ve memnun olmadığınız davranışınız hakkında mış gibi yapmayı teklif ettiğini varsayın ve ‘Keşke ……. olsaydım’ dediğiniz bir olay ya da durumu belirlediğiniz andan itibaren bir hafta boyunca bu konu hakkında mış gibi yapma tekniğini kullanın. Tekniği bir hafta boyunca uyguladıktan sonra not aldığınız defterinize bir hafta sonra kendiniz hakkındaki düşüncelerinizi yazın. Tekniği uygularken zorlandığınız noktaları, kendinizi nasıl hissettiğinizi vs. yazabilirsiniz.
Psikolojik desteğin öneminin arttığı bu günlerde, kendinizi daha iyi hissetmenizi sağlayacak 15 dakikalık ücretsiz seans hizmetimizden faydalanabilirsiniz. Seçeceğiniz uzmanımız ile aklınızdaki sorulara yardım alarak, online terapi deneyimini yaşayabilirsiniz.
| Değiştirmek istediğim davranışım: İnsanlara kaba davranmam ‘Keşke insanlara daha kibar davranan bir insan olsaydım.’ |
| Başlama tarihi: 20.02.2018 Bitirme tarihi: 27.02.2018 |
| Uygularken karşılaştığım zorluklar: Bazen kibar davranınca insanlardan olumlu tepki alamadım ve bu hevesimi kırdı. Uygulama sonrası düşüncelerim: Genel olarak insanlara kibar davranmaya çalıştım. Komşularıma selam verdim. Hatta bir komşuma çok üşenmeme rağmen yaptığım kekten ikram ettim. Çok mutlu olduğunu söyledi. Ben de mutlu oldum. Kibar davranınca diğer insanların mutlu olup olmamasından çok benim ne hissetiğimi önemsedim |
Yazar: Psikolog & Aile Danışmanı Özge KALÇA
Yararlanılan Kaynaklar
Turan, M. Psikoterapi Teknikleri. Sakarya Üniversitesi.
Murdock, N. L. (2013). Psikolojik Danışma ve Psikoterapi Kuramları. Çev. Ed. Füsun Akkoyun. Nobel Yayın Dağıtım: Ankara
