Menopozun Psikolojik Etkileri

Menopoz, doğurganlık döneminizin sonunu ve üreme yıllarınızı bittiğini işaret eden bir dönemdir. Bazı kadınlar bu değişikliği dört gözle beklerken, diğerleri için korkulan bir dönem olabilir. 

Bununla birlikte, çoğu kadın, özellikle zihinsel sağlıkları söz konusu olduğunda, menopozla gelen semptomları hoş karşılamaz. Menopozun tanımı, tam bir yıl boyunca adet görmediğiniz zaman olarak yapılabilir. Ortalama başlangıç ​​yaşı 51'dir. Ancak vücudunuz menopoza girmeden yıllar önce değişmeye başlar. Bu aşamaya perimenopoz denir. Menopozdan ortalama 4 yıl önce başlar, ancak bundan daha uzun sürebilir. 

Perimenopoz sırasında östrojen ve progesteron seviyeleriniz azalmaya başlar. Menopoza girdiğinizde ise hormon seviyeleriniz stabilize olur. Ancak o zamana kadar hormonların dalgalanması bir dizi sorunu beraberinde getirebilir. Bazı kadınlar kısa bir süre için hafif semptomlar yaşarlar. Diğerleri için sıcak basması, vajinal kuruluk, uyku bozuklukları ve hafıza sorunları gibi semptomlar yaşamı değiştirir ve birkaç yıl sürer.

Bu belirtiler ilişkilerinizi, uykunuzu, kilonuzu ve zihinsel sağlığınızı etkileyebilir. Menopoz, her kadının yaşadığı doğal bir yaşam süreci olsa da, her kadın bunu farklı şekilde deneyimler. Menopoz, yumurtalık fonksiyonundaki düşüşün bir sonucu olarak ortaya çıkar ve bu da kadın cinsiyet hormonları östrojen ve progesteron üretiminde bir değişikliğe yol açar.

Perimenopozun en belirgin işareti, değişen dönemlerdir; başlangıçta daha kısa döngüler, ardından düzensiz ve ağır kanamalar başlar. Genellikle düşük östrojen seviyeleriyle bağlantılı olan bu semptomlara dikkat etmek gerekir;

• Terleme ve sıcak basması
• Yorgunluk ve uykusuzluk
• Vajinal kuruluk
• Azalmış bir libido
• Sinirlilik, düşük ruh hali, motivasyon eksikliği, saldırganlık, konsantrasyon güçlüğü ve stres gibi psikolojik belirtiler
• Önceki psikolojik hastalığın tekrarı

Menopoz yolculuğunun başlangıcı olan perimenopozun, daha önce hiç akıl sağlığı sorunları yaşamamış olanlar dahil olmak üzere birçok kadın için duygudurum ve kaygı semptomlarını tetikleyebileceğini pek çoğumuz bilmiyoruz. 

Halbuki yalnız olmadığınızı ve yaşadıklarınızın menopozun bir parçası olduğunu bilmek başlı başına yardımcı olabilir. Birçok kadının yaptığı gibi “acı çekmek” zorunda değilsiniz. Gerekli tedaviyi alarak kendinizi daha iyi hissedebilirsiniz.

Menopoz Ruh Sağlığımızı Nasıl Etkiler?

Perimenopoz ve zihinsel stres arasındaki kesin bağlantı henüz kurulmamıştır. Ancak hormonal dalgalanmaların ve değişen östrojen seviyelerinin beynin nörotransmitterlerini etkileyip bunlarla etkileşime girebileceğini biliyoruz, bu da ruh halimizi etkiliyor. Hormonal değişikliklerin psikolojik bir etkisi olduğu düşünülen iki durum var;

Azalmış Östrojen

Östrojen, beyninizdeki serotonin seviyeleri üzerindeki etkisi nedeniyle ruh halinizi etkiler. Serotonin, ruh halinizi dengeleyen; mutluluğu ve refahı artıran bir hormondur. Östrojen seviyeleri düştüğünde, serotonin seviyeleri de düşer, bu da neden gözyaşlarına daha yakın, biraz düşük veya hatta depresif hissedebileceğinizi açıklar.

Östrojen düşüşü, psikolojik sorunları daha belirgin hale getirebilecek aşamalar halinde gelir. Vücut yeni hormon seviyelerine alıştığında, ruh haliniz stabilize olma eğilimindedir, ancak bir sonraki östrojen düşüşünde aniden tekrar kötüleşir.

Azalmış Progesteron

Diğer kadın cinsiyet hormonu olan progesteron, sakinleştirici bir etkiye sahiptir. Progesteron seviyelerinin azalması uyku sorunlarına, düşük ruh hallerine, sinirliliğe ve kaygıya yol açabilir. Birçok kadın, hormonal değişikliklerin etkisinin yanı sıra, menopozun fiziksel semptomlarının da ruh halleri üzerinde olumsuz bir etkisi olduğunu fark eder.

Yapılan son araştırmalar, özellikle vazomotor semptomlar – gece terlemeleri ve sıcak basması – ile menopozda biliş ve beyin fonksiyonlarındaki değişiklikler arasında potansiyel bir bağlantıya işaret ediyor. Bu fiziksel semptomların tedavisinin bazı bilişsel zorlukları da hafifletmesi mümkündür.

Perimenopoz ve Menopozda En Sık Görülen Ruh Sağlığı Sorunları Nelerdir?

Anksiyete, ruh hali değişimleri ve depresif belirtiler bu dönemde sık görülen sorunlardır. Östrojen sadece serotonin seviyelerini etkilemekle kalmaz, aynı zamanda bilişimizi de etkileyebilir. Sonuç olarak, perimenopoz sırasında, insanların aşağıdakileri yaşaması yaygındır:

• Unutkanlık
• Bilinç kararması
• Zihin yorgunluğu
• Konsantrasyon zorluğu
• Yukarıdakilerin bir sonucu olarak, ruh halimizi olumsuz yönde etkileyebilecek hayal kırıklığı

Perimenopoz sırasında depresif bozukluklar yaşama olasılığınız, geç premenopozal yıllara göre 2,5 kat daha fazladır. Bazıları için duygusal yorgunluk günlük işleri zorlaştırabilir. İnsanların yaklaşık %25'i profesyonel yardıma ihtiyaç duydukları psikolojik sorunlar yaşıyor ve birçoğu perimenopoz sırasındaki psikolojik değişiklikleri yönetmeyi fiziksel semptomlardan daha zor buluyor.

Geç perimenopozdaki kadınların %38’i sinirlilik, ruh hali değişimleri ve yorgunluk gibi depresyon belirtileri bildiriyor. Ayrıca, hiç depresyon yaşamamış kadınların menopoz geçişi sırasında depresif dönem yaşama olasılığı iki ila dört kat daha fazla.

Menopoz ve Depresyon

Klinik araştırmalar henüz depresyon ve menopoz arasında kanıtlanmış bir bağlantı bulamıyor. Bununla birlikte, araştırmalar, genç yaşlarında şiddetli PMS'si olan veya doğum sonrası depresyon yaşayan kadınların perimenopoz sırasında daha şiddetli ruh hali değişimleri olabileceğini düşündürmektedir. 

Klinik depresyon öyküsü olan kadınların menopoz sırasında tekrarlayan klinik depresyon yaşama olasılığı da daha yüksektir.

Menopoz ve Bipolar Bozukluk

Menopozun bipolar bozukluk semptomlarını arttırdığı gösterilmiştir. Araştırmalar, bipolar bozukluğu olan kadınların menopoz sırasında hormonal değişimlere daha duyarlı olduğunu göstermektedir. 

Menopozda bipolar bozukluğu olan kadınlar, olmayanlara göre daha fazla depresif dönem bildirmektedir. Bunun, menopoz sırasında doğal olarak meydana gelen östrojen hormonundaki azalmayla bağlantılı olması muhtemeldir.

Anksiyete ve Menopoz

Araştırmalar menopoz ve depresyon arasında açık bir şekilde bağlantı kurarken, kaygı söz konusu olduğunda bağlantı daha az nettir. Menopozdaki kaygı hakkında çok daha az şey biliyoruz. Uzmanlar, kadınların menopoz geçişi sırasında ve sonrasında panik atak geçirme olasılığının daha yüksek olduğuna dair bazı kanıtlar olduğunu söylüyor (Bir panik atak, terleme, titreme, nefes darlığı veya çarpıntı adı verilen zararsız kalp ritmi bozuklukları gibi semptomların eşlik ettiği ani bir aşırı endişe duygusuyla kendini gösterir).

Ancak bu bariz bağlantı, panik ataklar ile yaygın bir menopoz semptomu olan sıcak basması arasındaki ayrımın zorluğunu yansıtıyor olabilir. Uzmanlar, bunların benzer olabileceğini söylüyor. Panik atak sırasında kalbiniz hızlanabilir ve kendinizi terli ve sıcak hissedebilirsiniz. Aynısı sıcak basmaları için de geçerlidir. Sıcak basmaları ve panik atakları ayırt etmenin bir yolu, sıcak basmaların nefes darlığı hissetmenize neden olmamasıdır, ancak panik ataklar olabilir.

Menopoz ve Şizofreni

Araştırmalar, östrojendeki azalmanın psikotik durumlar da dahil olmak üzere zihinsel sağlık sorunlarını tetikleyebileceğini veya ağırlaştırabileceğini göstermiştir. Önceden var olan kronik şizofrenisi olan kadınlar, hastalıklarında kötüleşme yaşayabilir ve bu durum daha yüksek ilaç talebi gerektirebilir. 

Perimenopoz ayrıca şizofrenik psikozun ilk başlangıç ​​riskini artırabilir. Şizofreni tipik olarak genç erişkinlikte başlasa da, kadınlarda menopoz civarında ikinci bir zirve vardır.

Hayatın Bu Döneminde Başka Hangi Komplikasyonlar Vardır?

Östrojen seviyelerinin düşmesinin bilinen etkisinin yanı sıra, yaşamının bu döneminde kadınların ruh sağlığını etkileyebilecek birçok başka faktör vardır. Aşağıdakiler gibi duygusal stres faktörlerinin yükü altında hissetmek yaygındır:

• Romantik ilişkileri bitirmek veya başlatmak
• Yetişkin çocukların evden ayrılması veya eve dönmesi
• Mali yükler veya kariyer değişiklikleri
• Yaşlanan ebeveynlerle ilgili endişeler
• Gençliğe değer veren bir toplumda yaşlanmak
• Bir partnerin sağlığı hakkında endişeler
• Yaşam beklentilerini yeniden değerlendirme ihtiyacı

Perimenopoz ve Menopoz Uykumuzu Nasıl Etkileyebilir?

Pek çok perimenopozal kadın, daha önce uyku sorunu yaşamamış olanlar da dahil olmak üzere bu dönemde uyku sorunları yaşar. Östrojen ve progesteron seviyelerindeki değişiklikler, vücut sıcaklığınızı düzenlemekten sorumlu olan diğer hormonları etkiler ve bu da yoğun gece terlemelerine neden olabilir. 

Hormon kendini değiştirir ve kaygı da uyumayı zorlaştırabilir ve aniden panik içinde uyanmak alışılmadık bir durum değildir.

Bununla birlikte, bu semptomlar genellikle tedavi edilebilir ve hafifletilebilir, bu da yalnızca uykuyu iyileştirmekle kalmaz, aynı zamanda uzun süreli uykusuzluğun katkıda bulunabileceği akıl hastalıklarını da önler.

Risk Faktörleri: Kimler Risk Altında?

Depresyon Geçmişi Olanlar

Daha önceki bir savunmasızlık döneminde depresif dönem öyküsü olan kadınların perimenopoz sırasında başka bir dönem geçirme riski %58 daha fazladır. Sıcak basması ve/veya gece terlemesi gibi vazomotor semptomlar ile artan depresyon ve anksiyete arasında da bir bağlantı vardır. Önceden şiddetli anksiyete öyküsü olmayan kadınlarda bile, sıcak basması ve gece terlemesi yaşanması anksiyete semptomları yaşama olasılığını artırabilir.

Olumsuz Yaşam Olayları Geçirenler

İstismar ya da ihmal öyküsü, aile sorunları ve düşük çocukluk sosyo-ekonomik durumu, yoksulluk ve güvenli olmayan ortamları olan kadınlar, perimenopoz ve menopoz sırasında artan depresyon riskine sahiptir.

Menopoz Sırasında Zihinsel Sağlığınızla Mücadele Ediyorsanız Ne Yapmalısınız?

Olumlu bir menopoz geçişi şansınızı artırmak için yapabileceğiniz birçok şey var. Uzmanlar aşağıdakileri tavsiye ediyor:

• Semptomları tanımlayabilmek ve ne bekleyeceğinizi bilmek için perimenopoz hakkında bilgi edinin.
• Psikolojik zorlukları kabul etmeye ve yönetmeye çalışın, bir yandan da huzur bulmaya çalışırken duygularınızı hissetmenize izin verin.
• Olumsuz duyguları tetikleyen durumları belirleyin ve bunlardan kaçınmaya çalışın.
• Stresliyseniz perimenopozal sorunları yönetmek daha zor olacağından, hayatınızın bu döneminde işleri daha yavaş yapmanıza izin verin.
• Düzenli egzersiz yapın. Araştırmalar, fiziksel aktivitenin perimenopoz sırasında hem fiziksel hem de zihinsel sağlık üzerinde olumlu bir etkisi olduğunu göstermektedir. Aynı zamanda endorfin ve diğer iyi hissettiren hormonları da salgılar.
• Dengeli bir diyet yapın.
• Stres seviyelerini düşürmeye yardımcı olmak için meditasyon veya yoga gibi teknikleri kullanın.
• İyi bir uyku rutini sürdürün, yatak odasını serin tutun ve iyi bir gece uykusu şansınızı artırmak için fazladan çarşafları yakınınızda tutun.
• Ailenize ve arkadaşlarınıza nasıl hissettiğinizi söyleyin - zor zamanlarda büyük bir destek olabilirler.

Bu alışkanlıklar semptomlarınızı hafifletmiyorsa, profesyonel yardım alın. Perimenopoz sırasında depresif belirtiler çok yaygındır ve bir doktor, konuşma terapisi, antidepresanlar ya da bunların bir kombinasyonu dahil olmak üzere seçenekleriniz konusunda size rehberlik edebilecektir.

Birçok insan için karma bir yaklaşım en iyisidir. Birçok ülkede hormon ilaçları şu anda yalnızca gece terlemeleri ve sıcak basması için reçete edilirken, bazı yeni araştırmalar perimenopozda depresyonun önlenmesine de yardımcı olabileceğini düşündürmektedir. Aile terapisi gibi seçenekler de yardımcı olabilir. Ancak psikolojik sorunlar, vücut yeni östrojen seviyelerine adapte olduğunda hafifleme ve sonunda kaybolma eğilimindedir.

Menopozun Psikolojik Etkileri Hakkında Sık Sorulan Sorular

Menopoz sırasında ruh sağlığı sorunları için başka risk faktörleri var mı?

Orta yaş, çoğumuzun yaşamı değiştiren deneyimler ve olaylardan geçtiği bir dönemdir. Yaşam stresleri ve sıkıntılar, zihinsel sağlık sorunlarına katkıda bulunabilir, bu nedenle psikoterapi veya bilişsel davranışçı terapi (BDT) yardımcı olabilir. Ek olarak, daha önce depresyon yaşamış kişiler perimenopoz sırasında daha yüksek risk altındadır.

Menopoz zihninizi nasıl etkiler?

Araştırmacılar, menopoza giren kadınların genellikle daha olumsuz bir ruh hali hissedebileceğini ve bu ruh halinin hafıza sorunlarıyla ilişkili olabileceğini açıklıyor. Sadece bu değil, aynı zamanda “beyin sisi” uyku sorunları ve sıcak basması gibi menopozla ilişkili vasküler semptomlarla da bağlantılı olabilir.

Menopoz beni zihinsel olarak dengesiz yapabilir mi?

Menopoz sırasında hormonlarınızdaki değişiklikler, fiziksel sağlığınızın yanı sıra zihinsel sağlığınızı da etkileyebilir. Kaygı, stres ve hatta depresyon duyguları yaşayabilirsiniz. Menopoz semptomları şunları içerebilir: öfke ve sinirlilik.

Menopoz kaygısı nasıl bir duygu?

Perimenopoz ya da menopoz sırasında oluşan östrojen ve progesteron dengesizliğine bağlı olarak anksiyete oluşabilir. Bu hormonal sistem dengesi bozulduğunda, anksiyete, depresyon, sinirlilik, ruh hali değişimleri, gergin kaslar ve uyku bozuklukları belirtileri ortaya çıkabilir.

Menopoz kaygısı ne zaman geçer?

Menopozun sonuna yaklaştıkça, hormonlarınız dengelenmeye başladığında kaygı ortadan kalkabilir. Ancak, menopoz sırasında endişe yaşadıysanız,  sinir sisteminize sonsuza kadar daha iyi bakmanız gerektiğinin farkında olmalısınız.

Menopoz kaygısını nasıl durdurabilirim?

Menopozla ilişkili anksiyete için olası tedaviler arasında hormonlar, hormon tedavisi, antidepresanlar, psikoterapi veya daha iyi bir ruh hali için takviyeler yer alabilir. Bilişsel davranış terapisinin menopoz için bir tedavi olarak etkili olduğu gösterilmiştir.

Menopoz için en iyi antidepresan hangisidir?

Seçici serotonin reseptör inhibitörleri (SSRI'lar), sıcak basmaları tedavi etmek için en yaygın olarak kullanılan antidepresan sınıfıdır. Ancak hangi ilacı kullanmanız gerektiğine ancak doktorunuz karar verebilir.

Menopoz öfke sorunlarına neden olabilir mi?

Üreme hormonu seviyeleriniz değiştikçe, vücudunuz sıcak basmaları, uyku kesintileri ve önceden tahmin edilemeyen ruh halindeki değişiklikler ile tepki verebilir. Bazen bu ruh hali değişiklikleri, aşırı ve ani panik, endişe veya öfke duyguları şeklini alır. Öfke hissetmek menopoza bağlı faktörlerin bir sonucu olabilir.

Menopoz sürecindeki kadınlar intihara meyilli olabilir mi?

45-54 yaş arası kadınlarda intihar oranı yüksektir. Bu, menopozla ilişkili biyolojik değişikliklerle ilgili olabilir. Perimenopozal depresyon, tipik depresyondan farklı semptomlarla ortaya çıkabilir. Tedavi yöntemi, psikoterapi ve diğer ilaç dışı müdahaleleri içerebilir.

Menopoz psikoza neden olabilir mi?

Menopoz geçişi, şizofrenik psikozların ilk başlangıç riskini artırır. Postmenopoz, psikotik kadınlarda oldukça şiddetli semptomlarla ilişkilendirilirken, yaşlanan erkeklerde semptomların şiddeti azalma eğilimindedir.

Menopoz nedeniyle kaç evlilik boşanmayla sonuçlanıyor?

Yakın zamanda yürütülen bir ankete göre, boşanmaların yüzde 60'ından fazlası 40'lı, 50'li veya 60'lı yaşlarındaki - menopoz yıllarında - kadınlar tarafından başlatılıyor.

Menopoz ilişkileri nasıl etkiler?

Herhangi bir ilişkide, çiftlerin zorluklarla karşılaştığı zamanlar vardır. Menopoz böyle bir zaman olabilir. Cinsel dürtü kaybı ve kendilerini sıcak, endişeli ve rahatsız hissettiren diğer semptomlarla karşı karşıya kalan kadınlar, artık menopozdan önce olduğu kadar seks yapmak istemediklerini görebilirler.

Menopozdan sonra daha iyi hissedecek miyim?

Kadınların son adetlerinin üzerinden bir yıl geçtiğinde "menopoz sonrası" dönemde oldukları söylenir. Hormon seviyeleri ya doğal olarak ya da Hormon Replasman Tedavisi yoluyla dengelendiğinden, semptomlar kaybolur ve birçok kadın kendini yıllardır olduğundan daha iyi hisseder.

Menopozal şizofreni nedir?

Menopozal şizofreni, birçok insanın fark edebileceğinden daha yaygındır. Çok fazla çalışılmamış olmasına rağmen, olası bir hormonal bağlantıya dair güçlü kanıtlar vardır. Ve daha da kötüsü, menopoz geçişi sırasında sıcak basması ve uyku yoksunluğu, bazı durumlarda akıl hastalığını daha da kötüleştirebilir.

Menopozdan sonra hormonlar normale döner mi?

Üreme sisteminizi kontrol eden iki hormon olan östrojen ve progesteronun üretimi, 45 ile 55 yaşları arasında yavaşlar. Bu, çocuk doğurma yıllarınızın doğal sonudur - o dönemi yıllar önce bitirmeye karar vermiş olsanız bile.

Menopoz sizi garip hissettirebilir mi?

Baş dönmesi, sersemlik hissi, mide bulantısı gibi belirtiler her an gelip gidebilir. Tedavi nedene bağlıdır ancak sağlıklı beslenme ve egzersiz gibi yaşam tarzı değişikliklerini içerebilir.