İyi Kız Sendromu Nedir?

Çevremizdeki sevdiğimiz insanları mutlu etmek istememiz, bizimle gurur duyduklarını söylediklerinde mutlu olmamız normaldir. 

Seçimlerimizin kimi zaman çok sevdiğimiz birinin verdiği fikirler üzerine şekillenmesi ise hayatın bir cilvesidir. Ancak bazı kişiler sürekli olarak başkalarının kendisinden olan beklentilerine göre hareket etme, etrafındakileri memnun etme, başkalarının kusursuzluk anlayışına uygun davranışlar sergileme gibi zorlayıcı ve gerçek dışı bir çabaya bürünür ve hayatını bu düşünce etrafında şekillendirirler.

Bireyin kendi düşünce ve isteklerini tamamen geri plana atıp; başka insanların ondan beklediği doğrultuda hareket etmesi ile karakterize olan bu sendromun adı ‘İyi Kız Sendromu’dur. 

İyi Kız Sendromu daha çok kadınlar arasında yaygındır. Bunun sebebi toplumun, kadınlarla ilgili kalıplaşmış düşüncelere sahip olarak kadınları ağır bir yük altına sokmuş olmasıdır. 

İyi Kız Sendromu, kişiyi gerçek olmaktan oldukça uzak bir kusursuzluk arayışı içine sokar ve bununla bağlantılı olarak kişi, sürekli başkaları tarafından onaylanma ihtiyacı duymaktadır. Kendini mükemmel olmaya zorlayan ve bu yönde kendisine baskı kuran kişi daima başkalarının istek ve ihtiyaçlarını kendi istek ve ihtiyaçlarına göre daha ön planda tutar. Bunun sebebi kişinin, mükemmel olmanın yolunun başkalarının onu takdir etmesinden geçtiği düşüncesinde olmasıdır. 

İyi Kız Sendromu hayatı ve günlük yaşam aktivitelerini kişi için oldukça zor bir hale getirir. Bireyin özgüven gelişiminin önündeki en büyük engellerden biridir. Zira özgüvenini geliştirmek isteyen bir kişinin kendi değerinin farkına varması ve ihtiyaçlarını tanıyarak buna yönelik hareket etmesi beklenir. 

İyi Kız Sendromunun Belirtileri

İyi Kız Sendromu insan hayatını oldukça zorlaştıracağından baş edilmesi gereken bir sorundur. Ancak her insanın, başkalarının memnun olması çabası taşıması ve gurur duyulan kişi olmaktan hoşlanması normal sayılacağından kimi zaman bu olguyu İyi Kız Sendromundan ayırt etmek zor olabilir.

Bu ikisinin ayırt edilmesine yardımcı olan en büyük faktör kişideki bu diğerlerini memnun etme çabasının sürekli hale gelmesidir. 

Bunun yanında, size yardım edebilecek bazı İyi Kız Sendromu belirtileri ise şöyle sıralanabilir: 

• Hata yapmaktan şiddetle kaçınmak ve hata yaptığını hissettiğinde kendisine oldukça acımasız davranmak.
• Her zaman mükemmel olma ihtiyacı içinde olmak.
• Küçük noktalara ve detaylara aşırı anlam yüklemek ve önem vermek.
• Başkaları tarafından onaylanmadığı sürece başarma duygusunu yaşamamak.
• Kendi beklentilerini geri plana atarak hayatını tamamen başkalarının düşünceleri doğrultusunda şekillendirmek.
• Sürekli olarak kendini birileri için feda etme dürtüsüne sahip olmak.
• Başkalarına yardım etme güdüsünün kendi sağlığından fedakarlık etme boyutuna ulaşması.
• Sürekli olarak değersizlik hissiyle ve yetersiz olma düşüncesi ile boğuşmak.
• Yoğun şekilde özgüven düşüklüğü yaşamak.
• Kendini sürekli olarak duygusal baskıya maruz bırakmak ve bunun sonucunda gelişen duygusal yorgunluk hissi. 
• Başkalarıyla tartışmaktan aşırı korkmak ve kaçınmak.
• Girişken olmayıp; fikirlerini dile getirmeyen, kendi ihtiyaçlarını belirtmeyen ve içe dönük biri olmak. 

İyi Kız Sendromunun Nedenleri

Bu denli zorlayıcı bir sendromun ortaya çıkmasını elbette kimse istemez. Ancak bu tarz sendromlar genelde dış etkiler sonucu kişide ortaya çıkar ve zamanla büyüyüp önemli bir sorun haline gelir.

Peki İyi Kız Sendromu hangi sebepler sonucu ortaya çıkar?

İyi Kız Olma Sendromu toplumsal norm ve baskılar başta olmak üzere pek çok farklı nedenden dolayı ortaya çıkabilir. Bu nedenleri şöyle sıralayabiliriz:

• Çocukluk döneminde aile tarafından uygulanan baskılar.
• Yalnızca başarılı olduğunda ilgi gösterilen ve takdir edilen bir ailede büyümek.
• Ailenin ödül ve ceza sistemine sahip olması.
• Çocuğun sürekli olarak eleştirilerek ve onaylanmadan büyütülmesi.
• Toplumun kişilerden beklentileri.
• Sosyal medyanın yaygınlaşması ve insanların bu platformları gösteriş maksatlı kullanması.
• Dini inanışlar.
• Toplumun kültürel yapısı.
• Cinsiyet rolleri ve bunlara yüklenen görevler.

Çocukluk Travmalarının İyi Kız Sendromu Gelişimindeki Yeri

Çocukluk travmaları kişinin sonraki hayatı üzerinde tahmin edilenden çok daha büyük etkilere sahiptir. 

Karakter gelişiminin henüz tamamlanmadığı, dışarıdan gelen etkilere daha açık olunan bu dönemde yaşanan olayların etki düzeyi insan hayatının diğer dönemlerine nazaran daha fazladır. Aynı zamanda dışarıdan gelen tehlikelere karşı daha savunmasız olunan bu dönemde olayların travmatik bir hal alma olasılığı da daha yüksektir. 

Bu nedenle kişi travmalarını daha çok çocukluk döneminde yaşar ve karakteristik özelliklerinin ve hayattaki tercihlerinin bir kısmı doğrudan bu travmatik olayların etrafında şekillenir. Hal böyle olunca İyi Kız Sendromunun oluşumunda da çocukluk travmalarının bir hayli etkili olduğunu söylemek zor olmayacaktır. 

Özellikle baskıcı ebeveynler tarafından büyütülmenin sonucu olarak ortaya çıkan çocukluk dönemi travmaları bu sendromun gelişiminde önemli bir rol oynamaktadır. 

Aile içi şiddetin hakim olduğu bir evde büyümek kişide ancak kendinden güçlü olanın isteklerini yerine getirirse mutlu olacağı inancını geliştirebilir. Bunun yanında ailenin çocuğa yalnızca bir şeyler başardığında hediyeler alıp, sürekli çocuğun önüne yeni hedefler koyması yani aslında adeta bir ödül mekanizması geliştirmesi çocuğun ancak yeni şeyler başardığında değerli olduğu düşüncesini geliştirmesine sebep olabilir. 

Yine aynı şekilde; çocukları isteklerini sormadan ya da yeteneklerini keşfetmeden yalnızca kendi egolarını tatmin etmek amacıyla; herhangi bir okula yerleşmeye hak kazanacağı puanı almaya zorlayan ebeveynlere sahip olmak da, çocukta kendi istek ve becerilerinin öneminin olmadığı inancına sürükleyebilir.

Bunun gibi pek çok çocuklukta yaşanan ve çocuklarda travma etkisi yaratma olasılığı yüksek olan durumlar; kişilerde İyi Kız Sendromu oluşmasının kapılarını rahatlıkla aralamaktadır. 

Toplumsal Cinsiyet Rollerinin İyi Kız Sendromuna Etkileri

Daha önce de belirttiğimiz gibi İyi Kız Sendromuna kadınlar arasında erkeklere nazaran daha sık rastlanmaktadır. Bu durumun ortaya çıkmasında toplumun cinsiyetlere biçtiği rollerin yeri elbette oldukça büyüktür. 

Abisi olan kız çocuklarının kendi ihtiyaçlarını düşünmeden abisinin isteklerini karşılamaya mecbur bırakılması, kızların büyüdüklerinde kocalarının sözünden çıkmamak gibi öğütlerle yetiştirilmeleri, doğacak çocuklarının cinsiyetlerinin erkek olacağını öğrendiklerinde sevinip kız olacağını öğrendiklerinde üzülen ailelerde büyüyen bir kız çocuğu olmak, sürekli olarak kadınların kısıtlı işlerde çalışması gerektiğini erkeğinse her zaman daha üst bir statüde olması gerektiğini savunan toplum yapısı gibi pek çok faktör İyi Kız Sendromunun bu denli yaygın olmasının temel nedeni konumundadır. 

Toplumsal cinsiyet kalıplarının yok edilmesi daha büyük kitlelerin çaba harcamasını gerektirse de bireysel olarak bu tarzda bir ebeveyn olmaktan uzaklaşmaya çabalamak, en azından küçük de olsa mücadele ortaya koymak açısından oldukça önemlidir.

Zira toplumsal cinsiyet kalıpları konusunda bilinçli olan ailelerin yetiştirdiği çocuklarda İyi Kız Sendromunun ortaya çıkma olasılığı önemli ölçüde azalmaktadır.  

İyi Kız Sendromunun Etkileri

İyi Kız Sendromu kişileri başkalarının onayına ve memnuniyetine mecbur kılar. Hal böyle olunca kişi kendi hayatının merkezine başkalarını koyar ve adeta kendi hayatını ona adar.

Çocukluğunda sürekli anne ya da baba onayına ihtiyaç duyan kişiler ilerleyen hayatlarında da muhakkak onayına ihtiyacı olacak kişilere kendini adar. Bu da kişinin kendi hayallerini ve isteklerini geri plana atması sonucunu doğurur.

Kişi İyi Kız Sendromunu yaşadığı müddetçe kendi kendine karar alamaz, başkalarının onayını almadığı sürece herhangi bir başarı elde ettiğine ikna olmaz ve bu da kişiyi büyük bir depresyona ve aynı zamanda anksiyete bozukluğuna doğru sürükler.

Zira kişi başkaları tarafından onaylanmadığı sürece mutlu olamayacak ve aynı zamanda sürekli başkaları tarafından takdir edilme kaygısı içinde olacaktır. 

Meslek tercihi, eş tercihi gibi yaşamın en önemli bölümlerini oluşturan ve hayatın yeni kısımlarının kapısını aralayan seçimleri dahi başkalarına bağımlı şekilde onay alarak yapabilen kişilerin özgüven gelişiminin tamamlanması imkansızdır. Kaldı ki buna bağlı olarak kişinin öz saygısı da zayıflatacaktır. 

Kişi sürekli takdir edilme ihtiyacı içinde olacağından ve eleştiri kaldıramayacağından yoğun stres ve stresin etkisiyle ortaya çıkacak başkaca problemlerin ortaya çıkması da kaçınılmazdır. 

Tüm bu etkiler İyi Kız Sendromunun psikolojik etkileri olup bu etkilerin yanında anoreksiya ve bulimia gibi yeme bozuklukları, migren, uyku bozuklukları gibi hastalıkların da ortaya çıkma ihtimali yüksektir. 

İyi Kız Sendromu İle Başa Çıkma Yolları

İyi Kız Sendromu kişiyi oldukça negatif etkiler. Kısa vadede bu etkiler basit seçimlerden ibaret olsa da kişinin yetişkinliğe adım atmasıyla birlikte önemli seçimlerde dahi etkisini yoğun düzeyde gösterir. Bunun sonucunda anksiyete, uyku bozuklukları, depresyon, yeme bozuklukları, stres gibi daha büyük sonuçlara yol açan psikolojik sorunlar da ortaya çıkacaktır. 

Hal böyle olunca İyi Kız Sendromu yaşayan bireyler de bundan kurtulmanın yollarını aramaktadır. Her ne kadar çok fazla negatif etkiye sahip olsa da bu kişileri ümitsizliğe düşürmemelidir ve İyi Kız Sendromundan kurtulmak elbette mümkündür. Bunun için öncelikle kişi kendi istek ve ihtiyaçlarını ön plana alma çalışmaları yapmalıdır. Meditasyon, yoga ve Mindfulness egzersizleri bu konuda yardımcı olacaktır.

Bunun yanında özgüven geliştirme çalışmaları da İyi Kız Sendromunun aşılmasında oldukça faydalıdır. Özgüven gelişimi için yeteneklerini keşfederek bunlara yönelik hobiler edinmek, serotonin hormonunun üretimini arttıran aktiviteler yapmak, dans etmek, spor yapmak, olumlama ve meditasyonlardan yardım almak faydalı olacaktır. 

Bunun yanında insanlardan her konuda fikir istemek konusunda da kişinin kendini frenlemesi ve ufak kararlarda da olsa tamamen kendi isteği ve içgüdüleriyle hareket ederek işe başlaması gereklidir.

İlk başlarda zorlanılabilirse de kendi başına karar almanın ve kendini onaylayabilmenin verdiği hazzın bir kez keşfedilmesi sonrasında kişiye İyi Kız Sendromunu aşarak hayatının merkezine kendini koyabilmek konusunda güç verecektir. 

Tek başına alışverişe çıkmak, ufak da olsa kendi başına kararlar almak, herhangi bir tercihi yardım almadan yapabilmek, bir eleştiri aldığında yalnızca teşekkür edip üzerine sürekli düşünmemek ve biri tarafından takdir edildiğinde de kendini her şeyi başarmış gibi görmemek hayatın olağan akışında oldukça normal görünürken, İyi Kız Sendromu yaşayan kişiler için çok önemli adımlardır. 

İyi Kız Sendromu İçin Psikoterapinin Önemi

Çoğu insan başkalarının onayına ihtiyaç duyduğundan İyi Kız Sendromu yaşayan kişi bunu normalleştirebilir ve her ne kadar bu durum karşısında çaresizlik hissetse de kendini sendromun kollarına bırakıp terapiyi reddedebilir.

Ancak bu, kişinin kendine yapabileceği en büyük yanlışlardandır. Zira kişi boyle bir karar aldığında, bir nevi kendi hayatından vazgeçmiş ve hayatını başka insanların iki dudağının arasına bağlamış olur. Bu da kişiyi hayatı boyunca mutlu olmaktan alıkoyar.

Bu nedenle öncelikle, sürekli olarak başkalarının onayına ihtiyaç duymanın anormal olduğunu kabul ederek İyi Kız Sendromu yaşadığı farkındalığını kazanmak ve sonrasında bu durumdan kurtulmak için adımlar atmak oldukça önemlidir. 

Psikoterapi kişide İyi Kız Sendromuna sebep olan inanç kalıplarını çözümleyerek bu kalıpları yıkmak, kişinin zihninde kendi değerinin farkına varmasını sağlamak, kişinin kaybettiği özgüven ve özsaygısının tekrar gelişmesine yardımcı olmak gibi pek çok fonksiyona sahiptir.

Bu anlamda kişi, İyi Kız Sendromunu hafife almayıp; ihtiyacı olduğunu düşündüğünde kendisi için adım atmaktan ve profesyonel yardım almaktan çekinmemelidir.