Duygusal Ensest

Duygusal ensest fiziksel ensestin aksine isminden de anlaşılacağı üzere temas istemeyen, duygusal ve dürtüsel yollardan kişinin bir başkasını istismar etmesi olarak tanımlanır. Genellikle anne babalarla çocuklar arasında bu türden bir ilişki söz konusu olur. 

Aslında buna ilişki demek de doğru bir tabir değildir çünkü çoğu zaman tek taraflı bir durum ve bu duruma maruz kalma ya da kabullenme şeklinde gelişir.

Duygusal ensest olayları fiziksel ensest olayları kadar kolay anlaşılmamakla birlikte etkileri fiziksel ensestten daha yıkıcı olabilir. Çünkü fiziksel ensest ile ilgili toplumsal birtakım tabular sebebiyle bunun ortaya konma sıklığı çok daha azdır. 

Duygusal ensest fiziksel enseste göre daha üstü örtük şekilde meydana geldiği için yaşayan kişinin, bunun bir mağduriyet olduğunu ya da rızası olsa dahi bunu sağlıksız bir durum olduğunu anlaması çok daha zor olabilir. 

Duygusal Ensest Örnekleri

Duygusal ensest tıbbi bir tanım olarak ebeveynlerden birinin eşi ile kurması beklenen ya da istenen duygusal ilişkiyi çocuk ile kurmasıdır. Yani bir çocuğu kendine dert arkadaşı, sırdaşı yapmak, çocukla bir arkadaşmış gibi iletişim kurmak gibi durumlarının aşırı olması halidir. 

Bu hal genellikle bitmiş bir ilişkiden sonra çocuğu ister istemez koz olarak kullanmaya, karşı taraf ile ilgili doğru ya da dolaylı yoldan onun hakkındaki kanaatini değiştirmeye yöneliktir. Yaşanan bu tür durumlar küçük yaştaki çocuklar açısından anne ve babası ile ilgili kurduğu ilişkinin temelinin sarsılmasına sebep olur. 

Duygusal ensest bazen biten bir ilişki sonrası küçük çocukla olabildiği gibi bazen de anne babanın biten ilişkisiyle değil çocuğun başka biriyle başlayan ilişkisiyle ortaya çıkabilir.

Çocuğuna duygusal olarak bağımlılık duyan, onun birey olarak yaşamını sürdürmesi konusundaki cesaretini kırıp daima kendisiyle kalması için çeşitli (kasti) hamleler yapan anne babalar vardır. Genellikle anneler bunu erkek çocukları ile yaşarken babalar kız çocuklarıyla yaşarlar. 

• Evli oğlunun arabasında yolculuk yaparken pek de iyi olmayan tavırla öne oturmak istemesi, 
• Babaların kızlarının üniversite için yaşadıkları şehirde kalmaları konusunda ısrarları, 
• Annelerin eşleri ile ilgili dedikoduyu çocuklarına yapmaları, 
• Babaların eşleriyle ilgili rahatsızlıklarını eşleriyle konuşmak yerine çocuklarıyla konuşmaları gibi gibi birçok örnek verilebilir.

Duygusal Ensestin Sonuçları

• Bütün bu duygusal ensest durumlarına maruz kalan çocuklar erken yaşlarından itibaren anne babalarını zayıf olarak kodlayabilirler. Kendilerini henüz belki de oyun oynamaları gereken yaşlarda anne babalarının psikoloğu konumunda bulabilirler.
• Çocuklar erken yaşlarından itibaren duygusal enseste maruz kaldıklarında kendi hayatlarında derin ve özgür ilişkiler kurma konusunda çok zorlanabilirler. Kendilerini daimi olarak anne babalarının elleri üstünde gibi hissettikleri için tek başlarına kararlar verme konusunda yol alamayabilirler. 
• Çocuklar yarısını annelerinden yarısını babalarından aldığı varoluşunun, bir tarafın yaptığı mobbing sonucu, kendisinin bir yarısından nefret etmeye başlayabilir; bu durumda da çocuk kendisini sevme konusunda yarım kalır. 
• Daha iyi niyetli gibi görünen mobbinglerde ise çocuk bu sefer de iki taraf arasında kendisinin bir koz olduğunu fark ederek tutum değişikliğine gider ve egosal anlamda içi boş bir balon gibi ortalıkta dolanmaya başlar, içindeki kavram ve hayat karmaşasını bastırmak için bu, çocuğun kendine bulduğu bir korunma yoludur. Çocuğun denge halinde bir yaşam sürmesi oldukça zorlaşır. Çünkü bu hayatta kendisine rehberlik etmesi gereken bir kişi diğer kişi hakkında kötü fikirler empoze eder. Bu empozenin sonucunu ise sadece yöneltilen kişi değil yöneten kişi de çeker. 
• Çocuk ikisine karşı da keskin denebilecek duvarlar örer. Duygusal ensestin sebebi olan ebeveyn bu duvarları arsızca bir ısrarla, çocuğun rızası olmaksızın aşarken diğer ebeveyn bu duvarların sebebini anlamak konusunda çok daha yavaş kalır ve bu durum çocukta ‘Demek ki annem/babam haklıymış baksana ona tavır alıyorum ama bunu önemseyip çözmeye bile çalışmadı.’ gibi düşünceler oluşturur. 
• Bu ve bunun gibi iç düşünceler sonucu çocuk, ister istemez kendini duygusal ensestin başrolüne doğru çekilirken bulur. Bütün bunların sistematik olarak yaşanması sonucu çocuk tabiri caizse celladına aşık olabilir ve aynı bağımlılığı o ebeveynine karşı beslemeye başlayabilir. 
• Duygusal enseste maruz kalarak büyümüş çocuklarda genellikle büyüdüklerinde o kişiye benzeme görülür. Çok iyi bir manipülatörün elinde büyüyen bu çocuklar yetişkinliklerinde korkunç birer manipülatör oluverirler. Çünkü yanlarında kalan ve rol model alabilecekleri tek ebeveynleri duygusal ensest kişisidir. Yıllarca çocuklarının duygularını istismar ederek onların zihinleri bulandıran ebeveynler ile büyüyen çocuklar kendi başlarına sağlıklı kararlar vermekte ve düzgün ilişkiler kurmakta eksik kalırlar çünkü ortada özgür iç dünya ve duygular yoktur. 

Duygusal Ensest Uygulayan Kişiler

Duygusal ensesti yaşatan kişilerin geçmişine bakıldığında genellikle aile dizilimlerinde bir çocuğa bu şekilde dayanan, çocuktan medet uman ebeveynlerin kendi ailelerinde ortaya çıkmış olayların sonucunda zayıf düştüğü görülür. Annenin erken yaşta anne kaybı yaşaması, babanın öksüz büyümesi gibi durumlar birer travmadır. 

Bu gibi durumlarda bir taraftan gelen sevgi akışı durduğu için o şekilde büyüyen çocuklar da kendi çocuklarını öyle büyütmenin doğru olduğunu düşünebilirler. İlişkilerde karşılıklı faturalar kesilir, partnere yapılan haksız müdahale ile çocuklara bunlar miras bırakılır. Anne-babanın çocukluğa ait duyguları kendi çocuğunda devam eder.

Duygusal Ensestin Etkilerinden Kurtulmak 

Duygusal ensest kişide oldukça yıpratıcı etkiler ortaya çıkaracaktır. Bu etkileri hafifletmek için bazı tavsiyelerimiz şöyle:

• Yeni hobiler edinmek.
• Sosyal aktivitelere katılmak.
• Mindfulness ve meditasyon.
• Spor yapmak.
• Yazı yazmak(günlük tutmak)
• Sanat faaliyetleri ile meşgul olmak.

Duygusal Ensest ve Terapi

Duygusal enseste maruz kalmak kişide psikolojik olarak çok yoğun yıkımlar ortaya çıkarabilir. Bu yıkımların etkisinden kurtulmak için kişinin kendi kendine yapabileceklerinden yukarıda söz ettik. Ancak bunların yanında psikolojik destek almak da oldukça faydalıdır. Zira duygusal ensest psikolojik işkence boyutlarına dahi varabilir. 

Pek çok vakada danışanın o ebeveynine duyduğu koşulsuz sadakat bağı çok güçlü olduğundan kişi kendini kurtarmaya çok fazla direnç gösterebilir. Ancak bu durumun yetişkin ilişkilerinde nasıl karmaşalar yarattığını görüp bunlarla yüzleştikçe direnç de yerini kabullenmeye ve değişime meyletmeye bırakır. 

Bu gibi vakalarda genellikle yüzleştirme cümleleri kullanılır.