Duygudurum Bozukluğu

Sürekli ve aniden değişen duygular ya da tüm duyguları adeta doruklarda yaşamak insan hayatını zorlaştıran yegane faktörlerdendir. Duygudurum bozukluğunda birey bu tarz yoğun ve değişken duygularla sürekli mücadele etmek durumundadır. Yazımızda hem duygudurum bozukluğu; nedenleri ve belirtileri hem de duygudurum bozukluğundan kurtulmak hakkında merak ettiğiniz tüm sorulara cevap bulabilirsiniz. 

Duygudurum Bozukluğu Nedir?

Duygudurum bozukluğu kişinin duygularındaki ani değişimleri ifade eder.

Her insanın iniş çıkışlı duygulara sahip olduğu dönemler vardır. Ancak psikolojik açıdan incelenebilir bir bozukluktan bahsetmemiz için bu durumun sürekli bir hal alması ve kişinin günlük yaşam aktivitelerini yerine getirmesine engel olabilecek bir boyuta ulaşması gerekir. 

Duygudurum bozukluğunu biraz açarsak; normalde bir olay sonucu değişebilen duygular bu bozuklukta ortada bir sebep yokken ya da var olan sebebe uygun olmayacak şekilde sıklıkla değişir. Ayrıca duygudurum bozukluğunda kişiler birbirinden alakasız duyguları bir arada yaşayabilir. 

Duygudurum Bozukluğu Belirtileri

Duygudurum bozukluğu çok çeşitli rahatsızlıklardandır ve bu nedenle kişiden kişiye belirtileri değişiklik gösterebilir. Fakat genel olarak sık görülen bazı belirtilerini sizin için sıraladık:

• Hayata karşı isteksizlik
• Enerji düşüklüğü
• Aşırı yeme ve iştahsızlık hali arasında gidip gelme
• Çok uyumak veya uyuyamamak
• Fazla jest mimik kullanmak ve hızı konuşmak
• Kararsızlık ve çabuk karar değiştirmek
• Bütün duyguları aşırı yoğun hissetme
• Konsantrasyon düşüklüğü 
• Sürekli huzursuzluk
• Bir gün hayallerden bahsederken ertesi gün intihar düşüncesine girmek
• Motivasyon düşüklüğü

Tüm bu belirtiler hastalığa teşhis koymak için yeterli değildir ve bir başka psikolojik sorunun habercisi olabilir. Bu nokta unutulmamalıdır.

Duygudurum Bozukluğu Nedenleri

Duygudurum bozukluğu birçok farklı faktörden dolayı tetiklenebilir. Bunlar çevresel, kalıtsal ya da karakteristik faktörlerdir. Bu faktörleri şöyle sıralayabiliriz:

• Çevresel faktörler: Kişinin yaşadığı travmatik olaylar, içinde büyüdüğü aile ortamı, okul hayatı, iş hayatı, ilişkileri, baskıcı aile gibi bir çok çevresel faktör duygudurum bozukluğunu tetikleyebilir.
• Kalıtım: Kalıtımdan kastımız genetik yatkınlık. Nedir peki genetik yatkınlık? Anne baba ya da aile büyüklerinden herhangi birinde duygudurum bozukluğu görülmesi durumunda bireyin bu rahatsızlığa yatkın hale gelmesini ifade eder. 
• Karakteristik yapı: Kişinin karakter yapısı bazı duyguları çabuk yaşamaya meyilli ise, o kişi için duygudurum bozukluğu ihtimali artar. Bir başka deyişle, özellikle, çabuk sinirlenen ya da fazla duygusal kişiler duygudurum bozukluğuna daha yatkındır. 
• Fazla ilaç kullanımı: Yukarıdaki çok bilinen sebeplerin yanında kişinin herhangi bir ilaca bağımlı olması da duygudurum bozukluğunu tetikleyebilecektir. 

Duygudurum Bozukluğunun Çeşitleri

Duygudurum bozukluğunun en yaygın görülen türleri depresyon ve bipolar bozukluktur. 

• Depresyon 

Hayata karşı isteksiz olma, yaşadıklarının tadını alamama; umutsuzluk, üzüntü, stres gibi olumsuz sayılabilecek hisleri yoğun ve devamlı yaşama olarak tanımlanabilecek depresyon hali tipik bir duygudurum bozukluğu örneğidir. Depresyonun; doğum sonrası depresyonu, majör depresyon, mevsimsel depresyon, melankolik depresyon, distimik bozukluk gibi birçok farklı türü vardır ve belirtileri de bu türlere göre değişir. 

Depresyon ve tedavisi hakkında daha detaylı bilgiye sahip olmak isterseniz, sizleri ‘Depresyon Nedir? Depresyon Belirtileri ve Türleri Nelerdir?’ adlı yazımızı okumaya davet ediyoruz.

• Bipolar bozukluk 

Duygudurum bozukluğunun bir diğer sık karşılaşılan türü olan bipolar bozukluk manik depresyon olarak da bilinmektedir. Kısaca tanımı, kişinin duygudurumundaki ani ve şiddetli değişimlerdir. Manik ve depresif dönemlerden oluşan bipolar bozuklukta kişi kimi zaman bu iki dönemden birine yakın olur kimi zaman da ikisinin arasında gidip gelir. Kişinin hayatını olumsuz yönde oldukça fazla etkileyen bipolar bozukluk hakkında detaylı bilgiye sahip olmak için ‘Bipolar nedir? Bipolar Bozukluk Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri’ adlı yazımıza göz atabilirsiniz. 

Duygudurum Bozukluğunun Tanı ve Tedavisi

Günlük hayatta her insanın başına gelebilecek duygusal iniş çıkışlar ve yaşanan her duygusal çöküş duygudurum bozukluğu ile karıştırılmamalıdır. 

Duygudurum bozukluğunun tanısı hem yukarıda da sözünü ettiğimiz semptomların gözlemlenmesi ile, hem birtakım testlerle hem de fiziksel muayeneler sonucunda bir uzman tarafından yapılır. 

Duygudurum bozukluğunun tedavisi ise uzman kararı ile ilaç tedavisi olabilir ve genelde tedavi psikoterapi ile birlikte yürütülür. 

Depresyon ve bipolar bozuklukta  ilaç tedavisine ancak bir doktor karar verebilir. Aynı şekilde ilacın kullanım süresi, dozu gibi kararlar da yalnızca doktorun alabileceği kararlardır. Tedavide genellikle antidepresan türü ve duygudurum düzenleyici ilaçlar kullanılır. 

Tedavinin yanında terapi kombinasyonu da duygudurum bozukluğundan kurtulmak için oldukça faydalıdır. Terapi sırasında bu rahatsızlığa neden olan temel faktörler ve kişinin bilinçaltındaki olumsuz inançlar keşfedilerek bunlar olumlu düşüncelere evrilmeye çalışılır. Sağlıklı ve verimli bir terapi süreci için psikolog ile bireyin birlikte kararlar alması önemlidir ancak daha da önemli olan bireyin istek ve inancıdır. Tüm bunlar bir araya geldiğinde psikolojik destek almanın duygudurum bozukluğunun tedavi sürecine olan katkısı yadsınamaz düzeyde olacaktır. 

Duygudurum Bozukluğundan Kurtulmak

Yukarıda duygudurum bozukluğunun tanı ve tedavi sürecinden bahsettik. Ancak tüm bunların yanında kişinin kendi yaşam kalitesini artırabilmek adına yapabileceği bazı uygulamalar da şöyledir:

• Spor yapmak: Mutluluk hormonu olarak da bilinen serotonin hormonunun salgısına olan katkısı göz önüne alındığında spor yapmanın duygudurum bozukluğu tedavisine olan katkısının ne denli fazla olduğu anlaşılacaktır. 
• Dans etmek: Dans etmek de spor yapmak gibi serotonin salgısını arttıran ve kişiye yaşam enerjisi veren eylemlerdendir. 
• Yazı yazmak: Yaşanan duygu değişimlerini kağıda dökmek kişinin kendisine dışarıdan ve objektif bir gözle bakmasını sağlayacaktır. 
• Yeni hobiler edinmek: Yeni hobiler edinmenin de hem genel olarak insan psikolojisine hem de duygu kontrolüne olan faydaları yadsınamaz düzeydedir.
• Sosyalleşmek: Yeni insanlarla tanışmak, keyifli sosyal ortamlara dahil olmak gibi aktiviteler de tedavi sürecinde bireye yardımcı olacaktır.