Çocuk İhmali ve İstismarı

Bir Çocuğun İhmal Edildiğini Nasıl Anlarız?

• Gelişimsel olarak yaşıtlarının gerisindeyse 
• Pis giyiniyor ve kötü kokuyorsa
• Mevsimine uygun giyinmiyorsa
• Okuldan sık sık uzak kalıyorsa, devamsızlığı çoksa
• Kendi dile getiriyorsa
• Tekrarlayan sağlık problemleri varsa 
• Çocuk kendine zarar veriyorsa
• Yemek veya para için dilencilik yapıyor veya çalışıyorsa

Çocuk İhmalini Arttıran Sebepler Nelerdir?

• Ebeynlerin cehaleti
• Yetersiz sosyo-ekonomik koşullar
• Yetersiz sosyal destek
• Ebeveynlerin geçmişlerinde şiddet, ihmal görmeleri
• Ebeveynlerden en az birinde madde bağımlılığı vs. varsa 
• Ailelerdeki günlük yüksek stres düzeyi 

İhmalin Çocuk Üzerindeki Etkisi Nedir?

• Depresif özellikler; üzüntü, içe kapanma, öfke nöbetleri
• Yalnızlık ve korunmasızlık hissi, güvensizlik
• Öğrenme güçlüğü
• Aşırı saldırganlık veya davranış problemleri
• Akran ilişkilerinde ve iletişimde başarısızlık
• Gelişim geriliği (düşük kilo, kısa boy)
• Çok ciddi vakalarda ölüme yol açabilecek sağlık problemleri
• Bazı çocuklarda istifleme alışkanlığı olur. (Ekmek toplama, eşya toplama ya da sunulan bir şeyden çokça almaya çalışmalı)

Çocuk İstismarı

Çocuğun sağlığını fiziki ve psikolojik gelişimini olumsuz etkileyen, bilerek ya da bilmeyerek bir yetişkin, çocuğun içinde yaşadığı toplum, devlet tarafından yapılabilen hareketlerdir. İhmal ve istismarda da ortak olan şey çocuğun fiziksel, duygusal ve sosyal bütünlüğüne zarar gelmesi.

İstismarın Belirtileri Nelerdir?

Fiziksel belirtileri; 

Vücutta açıklanamayan kırık, çıkık, yara olması. Yeni olmuş ya da iyileşmeye yüz tutmuş morluklar. Örneğin, çocuk eve gitme saati gelince okulda vs. tedirginlik yaşaması bir problem olduğunun belirtilerindendir. Bu örnek bütün istismarlara örnek verilebilir. Eğer çocuk büyüklerin yanında (özellikle bakımını üstlenmiş kişilerin) tedirgin oluyorsa, çocuğun devamlı açıklanamayan ve tekrarlanan yaralanmaları, morarmaları varsa… Anne, babanın çocuğa karşı tutumunda sürekli bir dert yanma, kötü davranma, çocuğu kötü anlatma varsa dikkat!

Özellikle istismarı yapan ebeveynlerde çocuğa ceza verme varsa buna da dikkat etmeliyiz. Anne ve babanın geçmişinde şiddet varsa bu da önemli bir etkendir.

Duygusal belirtileri;

Çocuk ya aşırı çekingen ya da aşırı hareketli ve girişkendir. Sürekli talepkardır. Saldırgan davranışlar sergiler. Özellikle akran grubuna zorbalık yapar. Çocuk ya büyümüşte küçülmüş gibi ya da çok bebeksidir. Duygusal ve fiziksel açıdan yavaş ilerleme yani gerilemede görebiliriz. Eğer ergen grubuysa ve intihar teşebbüsünün var olması. Ebeveynlere bağlılık yoktur. Böylece bağlanmayan ya da aşırı bağlanma potansiyeli söz konusu olur. Çocuğa yönelik hakaret, aşağılama sürekli gerginlik ve çocuğu reddeden bir tutum sergilenir.

Cinsel belirtileri;

Yürümede ve oturmada zorluk. Aşırı temizlenme ihtiyacı veya temizliğin ihmali. Daha bebekçe davranışlar sergileme. İnsanlardan veya bazı yerlerden korkmak, kaçmak. Okul ve disiplin problemleri, suça yönelme, madde bağımlılığı, kendine zarar verme ve intihar girişimleri. Cinsel eylemlerin çoğalması, erken yaşta hamile kalmak. Yetişkinlerin cinsel davranışlarını taklit etmek. Kendileri başka çocuklar ve oyuncakları ile cinsel içerikli oyunlar oynar. Kendi yaşları üzerinde olan cinsel ilgiyi konuşmalarıyla, söz ve ifadeleriyle davranış yönüyle gösterme.

Fiziksel belirtileri;

• Baş ve karın ağrısı
• Kusma 
• İştah azalması-artması
• Uyku problemleri 
• Çocuklarda açıklaması olmayan dudak, ağız, genital, anal bölgelerde ağrı, şişme, kanama, idrar yolları iltihabı görülür.

Psikolojik belirtileri;

• Dikkat eksikliği
• Öfke nöbetleri
• Depresyon ve kaygı kendine saygıda düşüş
• Uyku rahatsızlıkları
• Yeme bozuklukları
• Hayali arkadaşlar görülür.

Hangi özelliklere sahip çocuklar cinsel istismara uğrar?

• İzole olmuş, ekonomik olarak güçsüz aile çocukları.
• Zihinsel ve fiziksel engelli çocuklar.
• Duygusal olarak koruyucu olmayan aile çocukları.
• Birçok cinsel istismar olayı aile içinde ya da çocuğa yakın kişilerce yapılır.
• Her kesimden çocuk buna maruz kalabilir.

Eğer bir çocuk cinsel istismara uğradığını anlatıyorsa; en yakın karakola ve cumhuriyet savcılığına bildiriyoruz. Doktor-bulguların kaybolmaması için en yakın sağlık birimine yönlendiriyoruz.

• Panik olmayın, abartılı tepkiler yok.
• Nötr, sakin ve dingin olmalıyız.
• Suçlama yok. Çocuğa bu senin suçun değil demeliyiz.
• Çocuk anlatmak istediği kadar anlatmalıdır.
• Çocukla olan güven ilişkisi zedelenmemeli.
• Konuyla ilgili konuşması için zorlamıyoruz, yorum yapmadan dinliyoruz.
• Çocuğa sadece duygularıyla ilgili sorular sorabiliriz.
• Durum ortaya çıktıktan sonra süreç hakkında çocuğa bilgi vermek gerekir.
• Çocuğun damgalanmaması için kimseyle bu olayı paylaşmıyoruz.(ilgililer hariç)

NOT: Özellikle okullarda çalışırsak böyle bir olayı kamu görevlisi olarak ilgili yerlere bildirmek zorundayız.
   Aile bireylerinin bu süreçte destek alması gerekmektedir. Siz de doğru bilgiye ihtiyaç duyuyorsanız psikologofisi.com'da bulunan uzman psikologlardan dilediğiniz zaman profesyonel destek alabileceğinizi unutmayın.

Uzmanlarımız ve platformumuz hakkında daha fazla bilgi edinmek için 15 dakikalık ücretsiz seanslarımıza başvurabilirsiniz.