Agorafobi Nedir? Agorafobi Belirtileri ve Tedavisi

İçindekiler

• Agorafobi Nedir?
• Agorafobi Neden Olur?
• Agorafobi Belirtileri Nelerdir?
• Agorafobi Nasıl Teşhis Edilir?
• Agorafobi Nasıl Tedavi Edilir?
• Agorafobi Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Agorafobi Nedir?

Kelime kökeni olarak Eski Yunancadan gelen ve kelime anlamı olarak ‘’alan korkusu’’ anlamına karşılık gelen agorafobi, bir tür anksiyete bozukluğudur. Psikolojik açıdan bireyi son derece olumsuz etkileyen bu anksiyete bozukluğu, bireyin kapana kısılmış, çaresiz veya utanmış hissetmesine neden olur. Mağdur kişi, sanki bir alana sıkışmış, utanılacak bir duruma düşmüş gibi hisseder. Daha da önemlisi, bulunduğu ortamdan çıkamayacağı hissine kapılır. Bu negatif hisleri, kontrolü kaybedip delireceği, kalp krizi geçireceği, hatta öleceği düşüncesi takip eder. Haliyle kişinin yaşam kalitesinde ciddi bir düşüş meydana gelebilir.

Bu rahatsızlıktan muzdarip bireyler; kamuya açık yerlerde bulunmaktan, sosyalleşmekten, alışveriş merkezleri ve mağazalara girmekten, dar ve kapalı odalarda bulunmaktan, kalabalık içerisinde yer almaktan, hatta otobüsle, trenle veya uçakla seyahat etmekten korkarlar. Bundan dolayı, böyle yerlerden olabildiğince uzak durmaya çalışırlar. Bunlara ek olarak, bu gibi mekânlarda bulunduğu sürelerde de çok ciddi korkular yaşamaya başlarlar. Kısacası agorafobi yaşayanlar, zor duruma düştüğü düşüncesini zihnine yerleştirir ve olumsuz düşüncelere kapılırlar. Bu durum, söz konusu rahatsızlıktan muzdarip kişilerin evden çıkmak istememesiyle sonuçlanır. Evden çıkacakları zamanlarda ise yanlarında güvendikleri birinin varlığını hissetme ihtiyacı duyarlar.

Agorafobi Neden Olur?

Agorafobinin ortaya çıkma nedenleri ve ortaya çıkabileceği durumları ise şu şekilde sıralayabiliriz: 

• Sinir sistemi ile ilişkili bir şekilde gelişen biyolojik sebeplerin var olması,
• Aile üyelerinde bu tür bir psikolojik rahatsızlığın varlığı, 
• Metro, otobüs, asansör ve uçak gibi kontrolün bireyde olmadığı alanlarda bulunmak,
• Taciz, tecavüz, doğal afet, bir yakınını zamansız kaybetme gibi herhangi bir travmaya maruz kalmak. 

Bu psikolojik rahatsızlığın oluşumundaki temel sorun, söz konusu kişinin kontrolünü kaybetme hissidir. Dolayısıyla mağdur kişinin kontrolün kendisinde olmadığı düşüncesine kapıldığı alanlar, agorafobinin kendini gösterdiği alanlar olarak öne çıkmaktadır. Ayrıca bu rahatsızlığın kişilik özellikleriyle bağlantılı olduğunu söylemek de mümkündür. Zira mükemmeliyetçi olarak bilinen obsesif kişilerde bu rahatsızlığın görülme olasılığı daha fazla olmaktadır. Bu durumun en önemli nedenlerinden biri, bu kişilerin ‘’ya hep ya da hiç’’ anlayışını şiar edinmiş olmalarıdır.

Agorafobi Belirtileri Nelerdir?

Agorafobi, çeşitli durumlarla kendini gösterir. Fark edilmesi zor olmayan bu durumları daha detaylıca açıklamak gerekirse, agorafobi belirtileri gösteren birey;

• Evden çıkma konusunda zorluk yaşar ya da tek başına çıkamaz.
• Kalabalık ortamlardan uzak durur ve böyle ortamlarda bulunmak istemez.
• Tünele girme, MR cihazına girme, tiyatro ya da sinemaya gitme, toplu taşımayla seyahat etme ve kapalı otoparklarda bulunma gibi konularda zorluk yaşar. 
• Neredeyse bütün günü kaygılarla geçirir.
• Kaygıları kontrol altına alamaz.
• Asansör, otobüs ve uçak gibi yerlerde bulunamaz. 

Eğer bu belirtiler 6 aydan daha uzun bir süredir devam ediyorsa, agorafobinin varlığından söz edilebilir. Ancak bu belirtilerden şikâyetçi bireylerin 6 ay beklemeleri süreci daha kötü hale getirebilmektedir. Bu nedenle, agorafobi şüphesi taşıyan bireylerin vakit kaybetmeden psikolojik destek almaları gerekmektedir.

Agorafobi Nasıl Teşhis Edilir?

Agorafobinin teşhisi için başvurduğunuz sağlık kuruluşu ve uzmandan sizlere çeşitli sorular yöneltilebilir. Bu sorulardan bazılarını şu şekilde sıralayabiliriz:

• Evinizi terk etme ve bulunduğunuz alandan çıkma konusunda nasıl hissediyorsunuz? Bu aşamada herhangi bir stres ve kaygı yaşıyor musunuz? 
• Alışveriş ve dışarıda yapılması gereken işlerinizi başkalarına mı yaptırıyorsunuz? 
• Korktuğunuz için bulunmaktan imtina ettiğiniz herhangi bir alan, mekân ya da durum var mı? Eğer böyle bir korkunuz mevcutsa, bu korkunun sebebi nedir?

Hastalığın tanısı için son derece önemli olan bu süreçte, bireyin sorulara açık yüreklilikle ve dürüstçe cevap vermesi oldukça önemlidir. Zira başvurduğunuz uzman, gösterdiğiniz semptomları, bu semptomların ne sıklıkla meydana geldiğini ve ne derece şiddetli olduğunu göz önünde bulundurarak bir değerlendirme yapar. Agorafobi teşhisinin konması için, bahsi geçen bireyin şu durumlardan en az ikisinde aşırı korku veya panik hissetmesi gerekir:

• Açık alanda bulunmak,
• Evden dışarıya yalnız bir şekilde çıkmak,
• Toplu taşıma kullanmak,
• Sırada durmak ya da kalabalığın içinde bulunmak,
• Asansör, tiyatro salonu gibi kapalı mekânlarda bulunmak.

Agorafobi Nasıl Tedavi Edilir?

Bu rahatsızlıktan muzdarip bireyler, ilk olarak korktukları ve kaygı duymaya başladıkları alanların ne olduğunu öğrenmelidir. Akabinde kademeli olarak, kendini bu alanlara maruz bırakmalıdır. Şayet bireysel denemelerle bunu gerçekleştirebiliyor olmanız, agorafobi hastalığı daha fazla ilerlemeden müdahale edilebilir seviyede olduğunuz anlamına gelir. Ancak hangi seviyede olursa olsun, söz konusu bireyin bir uzmana başvurması elzemdir. ‘’Agorafobi nasıl atlatılır?’’ sorusunun cevabı da tam olarak burada yatmaktadır. Zira bu noktada, sağlıklı ve düzenli bir terapi süreci devreye girecektir. Terapi yöntemi sayesinde, zihinde oluşan kaygının derinliğini öğrenecek olan bireyler, olası sonuçları hesaplayabilir hale gelecek ve aşamalı olarak kaygılarının üzerine gidebiliyor olacaktır. Aynı zamanda aldıkları psikolojik destek sayesinde, hangi durumların bu kaygıları tetiklediğini, zamanla bunun üstesinden nasıl gelebileceğini ve sosyal ortamlarda bu kaygıları nasıl kontrol edebileceğini de öğrenme fırsatı elde edecektir.

Agorafobi mücadelesinde öne çıkan diğer bir yöntem ise EMDR terapisidir. Genelde travma için uygulanan terapi yöntemi olarak bilinen EMDR terapisi, çeşitli anksiyete bozukluklarının destek süreci için de uygulanabilmektedir. Bu terapi yöntemi ile kişinin negatif düşünce içeriği kapsamlı bir şekilde ele alınır ve hastalıktan muzdarip bireyin sistemik olarak bu negatif düşünceye karşı duyarsızlaştırılması amaçlanır. Son dönemlerde gitgide popülerleşen VR teknolojisi ve sanal gerçeklik gözlükleri de agorafobi rahatsızlığının alt edilmesinde olumlu sonuçlar vermektedir. Sanal gerçeklik gözlüklerinin yardımı ve uzman bir terapistin kontrolü dâhilinde kapalı alan, asansör, MR cihazı ve yükseklik gibi kaygıların üzerine gidilmekte ve o anı yaşıyormuşçasına bir uzman kontrolünde gerçekleşen bu olayların sonucunda, kişi olumlu yönde ciddi mesafe katedebilmektedir.

Eğer agorafobiden dolayı evden çıkılamayacak seviyeye gelinmişse, tıpkı başlangıç aşamasında olduğu gibi, ilk yapılması gereken bir uzmana başvurmaktır. Zira bu rahatsızlık ileri evrelere geçiş yaptığı takdirde, tedavi için hastanelere yatış süreci gerekli hale gelebilir. Hastalık hangi aşamada olursa olsun, destek sürecinde alkol ve uyuşturucu maddelerden uzak durmak da hayati önem taşımakta ve iyileşme sürecini hızlandırmaktadır. Ayrıca bu sürecin başlangıcında, destek aldığınız uzmanı çok iyi ve doğru bir şekilde seçmeli, alanında son derece bilgili, sizi anlayışla dinleyen ve belli bir tecrübeye sahip uzmanlardan destek almalısınız. Bünyesinde bulunan uzman ve deneyimli kadrosuyla Psikolog Ofisi, her türlü psikolojik rahatsızlığın üstesinden gelebilmeniz için her daim yanınızdadır. Erken müdahale ve zamanın bu derece önemli olduğu bir rahatsızlığın mücadelesinde, Psikolog Ofisi’nin sunduğu hızlı hizmetle nerede olursanız olun, sadece 1 dakika içerisinde istediğiniz uzmandan online destek alabilirsiniz. Agorafobi ciddi boyutlara ulaşabilme potansiyeli olan bir rahatsızlık olsa da, Psikolog Ofisi ile hızlı bir şekilde bu rahatsızlığı atlatabilir, tekrar sağlıklı ve mutlu olduğunuz günlere kavuşabilirsiniz.

Agorafobi Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Agorafobi Ne Demek?

Agorafobi kelimesi Antik Yunancadan gelir ve bu kelime ‘’alan korkusu’’ olarak tercüme edilir. Buna mukabil olarak bu rahatsızlık, açık alan korkusu ve dışarı çıkamama hastalığı olarak da bilinmektedir.  

Agorafobi İlaçları Nelerdir? 

Agorafobi gibi ihmal edildiği takdirde ciddi sıkıntılara yol açabilen bir rahatsızlığın tedavisi için, herhangi bir kimyasal takviye, ilaç vb. almadan önce mutlaka bir uzmana başvurulmalıdır.

Agorafobi Testi Nedir?

Birçok kişi tarafından merak edilen ve araştırılan agorafobi testi, alanında gerekli mesleki yeterliliğe sahip kişiler tarafından uygulanması gereken psikolojik bir testtir. Psikologlar, psikiyatristler ve psikolojik danışmanlar bu testi uygulamak için gerekli olan yetkinliğe sahiptirler.

Agorafobi Tedavisi Ne Kadar Sürer?

Hastalığın geride bırakılması için gereken süre, hastanın hangi aşamada olduğu ve sürece ne şekilde yanıt vereceğine bağlı olarak değişmektedir. Bu sebeple, kesin bir tarih vermek pek de sağlıklı olmayacaktır. 

Agorafobinin Diğer Hastalıklarla Benzer Özellikleri Var mıdır?

Agorafobinin en çok birlikte görüldüğü hastalık, panik bozukluktur. Bu iki hastalığın belirtileri de büyük oranda örtüşmektedir. Ancak panik bozukluk kendini ataklarla gösterir ve bu atakların yeri, zamanı belli olmayabilir. Söz konusu panik atakları aniden çıkarken, agorafobi rahatsızlığında ise özellikle bir alanın olması gerekmektedir. Rahatsızlığa davetiye çıkaran bu alanlar, zamanla ev dışında kalan tüm alanlar olabilecek kadar genişleyebilmektedir. Hastada oluşan olumsuz düşünceyle sinir sistemi uyarılırken, bu uyarı sonucunda vücut alarm moduna geçer. Agorafobinin de temelde bir anksiyete bozukluğu oluşu, diğer anksiyete bozukluklarının varlığının agorafobiye zemin hazırlayabildiği anlamına gelmektedir. Panik bozukluk, anksiyete bozukluğu, obsesif kompulsif bozukluk, sosyal fobi, travma sonrası stres bozukluğu, madde kullanımı nedeniyle kendini gösteren anksiyete bozuklukları ve özgül fobiler, bu hastalıklar arasında sayılabilir. Agorafobinin aynı zamanda depresyon ve bazı kişilik özellikleriyle beraber görülmesi de son derece muhtemeldir.

Agorafobili Panik Bozukluğunuz Olup Olmadığını Nasıl Anlarsınız?

Şayet yukarıda değindiğimiz belirtilerin bir veya birkaç tanesinden muzdaripseniz, vakit kaybetmeden bir psikoterapiste görünmenizde fayda vardır. Zira deneyimli ve uzman biriyle yapacağınız görüşmede, size sorulan çeşitli sorularla rahatsızlığın boyutu ve seviyesi hakkında somut bulgular elde edilir. Böylelikle hastalığın erken tespitiyle hızlı bir şekilde aksiyon alınır ve yaşam kalitesini olumsuz etkileyen bu rahatsızlık kontrol altına alınmaya başlanır.

Panik Bozukluk ve Agorafobi Ne Sıklıkta Görülür?

Agorafobi ve panik bozukluk, en sık rastlanan ruhsal hastalıklar arasında başı çekmektedir. Neredeyse her 100 kişiden 5’inin en az bir kez bu ruhsal bozukluklarla mücadele ettiğini söylemek mümkündür. Bu alanda yapılan araştırmalar, Almanya gibi bir ülkede yaklaşık 1,5 milyon kişinin agorafobi ve panik bozukluk yaşadığını ortaya koymuştur. Genel olarak yetişkinliğe adım atılan ilk dönemde ortaya çıkan bu hastalıkların destek sürecinde, güvenilir ve alanında uzman psikologlardan profesyonel destek almak son derece önemlidir.