Yaşanan Travmadan Kazanç Sağlamak

Travma, kişinin yaşamını, duygusal ve fiziksel bütünlüğünü tehdit eden zorlayıcı deneyimlerdir. Aslında çoğu kişi hayatında böyle bir zorluğu deneyimlemiş olabilir. Travmatik olaylara iş ve mal kaybı, kaza, yakın bir kişinin kaybı, cinsel istismar, şiddet, terör, hastalık örnek verilebilir.  Travmanın kişiler üzerindeki etkileri değişebilir. Çoğu kişi travma sonrası davranışsal, bilişsel ve bedensel tepkiler verebilir. Bu tepkilere istemsiz akla giren düşünceler, gerginlik, heyecan, travmayı hatırlatan durumlardan kaçınma, kabuslar, öfke, suçluluk örnek verilebilir. Bazı durumlarda travma sonrası yaşanan bu stres durumu çok uzun sürebilir. Bu durum kişi için zorlayıcıdır ve günlük yaşamını büyük ölçüde etkiler.

 

Geçmişte yapılan araştırmalar, travmaların yarattığı olumsuz etkilere odaklanmış, travma sonrası kişilerin gelişimi ve olumlu değişimler arka planda kalmıştır. Travmatik olaydan sonra olumsuz etkileri yaşayan birçok insan olduğu gibi travma sonrasında kişinin güçlenmesi ve gelişmesi de mümkündür. Araştırmalara göre travma sonrasında olumlu değişimler “strese bağlı büyüme”, “algılanan yarar” ya da “travma sonrası büyüme” olarak adlandırılmaktadır. Örneğin; zor bir hastalık sürecinden sonra kişinin hayattaki önceliklerini yeniden belirlemesi, hayatın farklı alanlarını görmesi, rutin olarak yaşanan ama hayatın içindeyken fark edilmeyen bazı durumların kişi için daha anlamlı hale gelmesi, kişinin yaşamını takdir etmesi ve şükran hissetmesi, daha anlamlı ve değerli ilişkiler kurması olarak açıklanabilir.

 

Yapılan araştırmalar sonucu travma sonrası büyüme ile ilgili şu değişkenler belirlenmiştir; bireyin özgüveni ve baş etme yöntemlerinin çözüm odaklı olması gelişimi destekler. Yaşanan problemlere bakış açısı, problemi çözme becerisi, bilişsel esneklik düzeyi yaşanan travma sonrası değişimin yordayıcılarındandır.

 

Buna ek olarak çevresel kaynaklar da önemli bir değişkendir; maddi kaynaklar, kişinin sosyal desteğinin (aile, arkadaşlar) olması, sosyo-ekonomik düzeyi ve eğitim gibi. Algılanan sosyal destek, kişinin yakınlarının desteğinin yüksek olması travma sonrası büyüme için olumlu bir yordayıcı iken, sosyal baskı ve sosyal aktivitelerin azalması kişiyi olumsuz yönde etkilemektedir. Duygularını ifade edebilmesi, yakınlarının yanında olduğunu hissetmesi kişinin olumsuz duygulardan çok olumlu duygulara odaklanmasını sağlayabilir.

 

 

Bu kişilerin bazı bireysel özellikleri ön plana çıkıyor. Travma sonrası büyüme ile bağdaştırılan kavramlar; iyimserlik, tutarlılık algısı, dayanıklılık ve psikolojik sağlamlık olarak bulunmuştur. Bu kavramlar, kişiye travma sonrasında büyüme için yardımcı olan özellikler arasındadır. Bu özelliklerin hepsi ile ilgili araştırmalar yapılmıştır.

 

İyimserlik; yaşanan olumsuz olaylara rağmen kişilerin umutlu ve gelecek ile ilgili olumlu beklentisinin yüksek olmasıdır. Psikolojik sağlamlık; esneklik, olumsuz deneyime rağmen hayat amacının korunabilmesi, kendini toparlayabilmesi, öz-saygı gibi özellikleri içerir. Dayanıklılık değişkeni yüksek olduğunda; yaşanan zor deneyimlerle ilgili kendini toparlama gücü ve mücadeleyi, tutarlılık algısı yüksek olduğunda ise olayları analiz etme, stresle başa çıkma ve problem çözme becerilerinin iyi olduğu bilinmektedir.

 

Küçük ya da büyük her insan yaşamında bu tür tecrübeleri deneyimlemektedir. Travma her zaman olumsuz sonuçlar doğurmayabilir. Kişi kendini daha güçlü hissedebilir ve travmadan bir kazanç sağlayabilir.

 

Kendinizi yalnız hissetmeyin. Yaşadığınız zor durumlara, yaşam olaylarına farkındalığınızı yükseltmek ve farklı bir bakış açısı kazanmak için psikologofisi.com platformumuzdan uzman psikologlarımızla her zaman görüşebilirsiniz.