Uyku Felci: Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

Hiç kendinizi bir rüyadan uyanırken, ne kadar denerseniz deneyin hareket edemez ya da konuşamaz halde buldunuz mu? Uyku felci yaşıyor olabilirsiniz... Bu durum, bir kişi uyanmaya başladığında ve tipik olarak REM uykusuna geçiş ve uykudan çıkış sırasında geçici bir kas fonksiyonu kaybı yaşadığında ortaya çıkar. Uyku felci tehlikeli olmasa da özellikle gecenin karanlığında kendinizi uyanık, tamamen felçli ve konuşamıyor ya da gözlerinizi tamamen açamıyor bir şekilde bulmanız korkutucu olabilir.

Siz de benzer bir durum yaşıyor, hayatınızdaki stresin buna yol açtığını ve bu nedenle bir terapiye ihtiyaç duyduğunuzu düşünüyor, yaşadığınız sorunları çözmek istiyorsanız Psikologofisi üzerinden deneyimli isimlerle görüşmesi için hemen iletişime geçebilirsiniz. Sesli ya da görüntülü gerçekleştireceğiniz online terapi seansları ile hayatınızdaki sorunlarınıza çözüm bulabilirsiniz.

Uyku Felci Nedir?

Tekrarlayan izole uyku felci, uyku sırasında istenmeyen olayların yaşanmasıyla ortaya çıkan bir parasomnia durumudur. Bir kişi uyku felci yaşadığında, uykuya dalarken ya da uykudan uyanırken vücudunu hareket ettiremez. Normal koşullarda beyniniz, siz uyurken gevşemesi ve sabit kalması için kaslarınıza sinyal verir, ancak uyku felci atakları sırasında, uyanık olduğunuzda bile kaslarınız hareketsiz kalır.

Uyku felci, farklı bir uyku bozukluğu türü olan narkolepsi belirtisi de olabilir. Narkolepsi, aşırı uyuşukluğa neden olan ve kişinin günde birden çok kez aniden uykuya dalmasıyla sonuçlanabilen kronik bir uyku bozukluğudur. Narkolepsisi olmayan birçok kişinin hala uyku felci yaşayabileceğini belirtmek önemlidir, ancak bazı durumlarda iki durum arasında bir bağlantı vardır.

Uyku Felci Neden Bu Kadar Korkutucu?

Uyku felci epizodu sırasında hareket edememek inanılmaz derecede korkutucu olabilir ve bu durumda endişeli ve korkmuş hissetmek yaygındır. Uyku felcinin en korkutucu yönü, tipik olarak, vücudunuz tam bir uyanıklık durumuna geçerken, birkaç saniye veya birkaç dakika boyunca “uyanık” olmanız ancak hareket edememenizdir. Bu kısa zaman size sonsuzluk gibi görünebilir. 

“Normal” bir uyku döngüsü sırasında beyniniz ve vücudunuz aynı anda ve neredeyse anında uyanır. Bu olmadığında ve uyanıkken vücudunuzu hareket ettiremediğinizde, ortaya çıkan kaygı seviyeleri hızla yükselebilir. Vücudunuz biraz gecikmeli de olsa olması gerektiği gibi çalışmaya başlasa dahi, kontrolü kaybetmiş gibi hissedebilirsiniz. Bu kaygı hali, bu epizodlar sırasında ara sıra eşlik eden halüsinasyonlar ya da rüya benzeri vizyonlar ile artabilir.

Uyku felcinin neden olduğu korku ve endişeye rağmen, yine de normal şekilde nefes alabilirsiniz ve tehlikede olmadığınızı fark edebilirsiniz. Bu durum sadece bir kez ya da yaşamınız boyunca sürekli olarak ortaya çıkabilir.

Uyku Felci Belirtileri Nelerdir?

Uyku felcinin en yaygın göstergesi, bir kişinin bir epizod sırasında birkaç saniye ile yaklaşık iki dakika arasında herhangi bir yerden hareket edememesi veya konuşamamasıdır. Uyku felci tıbbi bir acil durum değildir ve sizi tehlikeye atmasa da uyku felcinin belirti ve semptomlarını anlamak, bu deneyimin gizemini çözmeye yardımcı olabilir. Yaygın semptomlar şunları içerir:

• Uykuya dalarken ya da uyanırken kolları, bacakları, vücudu ve başı hareket ettirememe.
• Kişiyi aşağı iten bir şey hissi.
• Odada biri ya da bir şey varmış gibi hissetme.
• Korkmuş ve kaygılı hissetme.
• Uyku sırasında, öncesinde veya sonrasında ortaya çıkabilen halüsinasyonlar (nadir durumlarda).

Uyku felci epizodları genellikle kısadır ve kendi kendinize hareket ettiğinizde veya başka biri size dokunduğunda sona erer. Aynı zamanda, uyku felci yaşadığınızın farkında olabilirsiniz ve bazı durumlarda, süreç bittiğinde deneyimin ayrıntılarını bile hatırlayabilirsiniz.

Uyku felci yaşayan bazı kişiler, odalarında tipik bir işitsel veya görsel halüsinasyon semptomu olan "varlık"tan da bahsedebilirler. Halk arasında karabasan olarak bilinen bu durum göğüste bir ağırlık hissine atıfta bulunabilir. Deneyiminiz bir an için korkutucu olsa da uyku felcinin zararsız olduğunu ve sizi gerçek bir tehlikeye atmadığını hatırlamak önemlidir.

Kimler Uyku Felci Riski Altındadır?

Uyku felci oldukça yaygındır ve her yaştan erkek ve kadını etkileyebilir. Uyku felcinden mustarip kişiler, genellikle 14 ila 17 yaşları arasında bu durumu yaşamaya başlar ve tahminler farklılık gösterse de araştırmacılar nüfusun yüzde 5 ila 40'ının bunu yaşadığına inanırlar. Aşağıdaki kriterlerden bazılarını veya tamamını karşılıyorsanız, uyku felci geçirme olasılığınız daha yüksek olabilir:

• Ailede uyku felci geçiren bir kişinin olması,
• Sürekli uykusuzluk ya da devam eden uykusuzluk,
• Sık sık değişen bir uyku programı,
• Uzun süreli zihinsel stres ve/veya kaygı,
• Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB).
• Sırt üstü uyumak,
• Bazı ilaçların kullanımı,
• Bipolar bozukluk teşhisi,
• Uyku ile ilgili bacak krampları,
• Narkolepsi.

Uyku Felci Nasıl Teşhis ve Tedavi Edilir?

Oldukça yaygın olduğu ve genel olarak genel sağlığınızı etkilemediği için tekrarlayan uyku felci resmi bir teşhis gerektirmez. Uyku felci deneyiminiz sizi endişelendiriyorsa, geceleri sizi uyanık tutuyorsa ya da gün boyunca kendinizi yorgun hissetmenize neden oluyorsa, doktorunuzla ya da alanında uzman bir terapistle konuşmayı düşünebilirsiniz. Doktorunuzla veya bir uyku uzmanıyla konuşurken, bu atakların ne zaman başladığını, ne sıklıkta ortaya çıktıklarını, her bir bölümün süresini ve ayrıca geçmişte veya şu anda herhangi bir ilaç kullanıp kullanmadığınızı belirtmeniz gerekir.

Uyku felci tedavisi söz konusu olduğunda, doktor altta yatan nedenleri ele almayı hedefleyecektir. Uyku yoksunluğu bu durumu tetikliyorsa, her gece en az altı ila sekiz saat uyumayı deneyin. Altta yatan psikiyatrik sorunlar ya da narkolepsi bir faktörse, muhtemelen bir doktor veya psikiyatrist tarafından denetlenen ilaç tedavisi gerektirecektir. Çoğu durumda, altta yatan stresi azaltmak gibi yaşam tarzı değişiklikleri, terapinin de katkısıyla yardımcı olacak seçeneklerin başında gelir.

Uyku felci semptomlarının tipik olarak birkaç dakika içinde düzeldiğini ve fiziksel olarak zararlı olmadığını hatırlamak önemlidir. Uykuya dalarken ya da uykudan uyanırken vücudunuzu hareket ettirememek korkutucu ve rahatsız edici olsa da uyku felci, semptomlar günlük yaşamınızı etkilemediği sürece tipik olarak tedavi gerektirmez. Bu yaygın sorun, her yaştan insanı etkiler ve yılda yalnızca bir ya da birkaç kez ortaya çıkabilir. Uyku felci yaşarsanız, acil bir tehlikede olmadığınızı ve gerçekten geçeceğini hatırlamaya çalışmanız işe yarayacaktır.

Alanında uzman ve deneyimli kadrosuyla Psikologofisi, daha sağlıklı günler için hep yanınızdadır. Psikolojik desteğe ihtiyaç duyduğunuz her an, uzman psikologlarımızdan online terapi olabilir, alanında uzman isimlerle birlikte sağlıklı ve mutlu günlerinize tekrardan kavuşabilirsiniz.