Tacize Maruz Kalmak

Bir insana yapılabilecek en büyük kötülüklerdendir onu taciz etmek. Taciz yalnızca fiziksel olmaz; duygusal olarak da taciz mümkündür. Taciz ve tacize maruz kalmak hakkında merak ettiğiniz detayları yazımızda bulablilirsiniz. 

Taciz Nedir?

Kelime anlamı TDK’ya göre ‘rahatsız etmek, tedirgin etmek’ olan taciz bir kişinin kişisel alanına ondan izinsiz müdahale etmektir. Kişisel alan o kişinin vücudu, duyguları, psikolojisi, yaşama alanı vs. olabilir. 

Tacizde sınırların ihlali söz konusudur. Tacizci, kişinin sınırlarını ihlal ederek egosunu tatmin eder ve kendini güçlü hisseder. 

Halk arasında yaygın olan düşüncenin aksine taciz, yalnızca cinsel düşüncelerle olmaz; kişiye uygulanan her türlü şiddet içerikli davranış temelde taciz sayılmaktadır.

Taciz Türleri Nelerdir?

Taciz yalnızca dokunarak yapılan bir eylem değildir. Öyle ki bazı durumlarda kelimeler dahi taciz sayılacaktır. Peki nedir bu durumlar? Gelin taciz türlerini yakından inceleyelim. 

1. Fiziksel taciz: Bireyin bedenine onu rahatsız edecek şekilde ve izni olmadan müdahale etmektir. 
2. Sözlü taciz: Kişinin sınırlarını konuşarak ihlal etmektir. Kişiye hakaret edilebilir, kişi değersizleştirilebilir, bedeni üzerinden sözlü taciz yapılabilir, kişi dalga geçerek ya da lakap takma gibi eylemlerle rencide edilebilir. 
3. Cinsel taciz: Kişinin isteği ve izni olmadan cinsel eylemlere maruz bırakılmasıdır. Dokunarak, fotoğraf çekilerek, cinsel ilişkiye zorlanarak veya bu tarz başka eylemlerle gerçekleştirilebilir. 
4. Duygusal taciz: Öncelikle fiziksel, sözel ya da cinsel taciz eylemleri kişide aynı zamanda duygusal tacize de neden olur. Ancak kişinin bir başkasının izinsiz davranışları sonucu duygularının ve psikolojisinin kötü yönde etkilenmesi de genel olarak duygusal taciz sayılmaktadır. 
5. Maddi taciz: Kişinin maddi durumunu kullanarak yani para yoluyla davranışlarını, eylemlerini kontrol etmektir. Kişiye hak ettiği ücreti vermemek, kişinin bir işte çalışmasına engel olmak, parasını izinsiz almak gibi eylemlerle gerçekleştirilebilir. 

Bu saydıklarımız temel taciz türleridir. Ancak bunlardan başka ırkçı taciz, dini taciz gibi spesifik türler de bulunmaktadır. 

Çocuklarda Cinsel Taciz

Çocukların uğradığı cinsel tacizin sonuçları ve çocuğun psikolojisine olan etkisi çok  ağırdır. Kaldı ki tacize uğrayan bazı çocuklarda fiziksel gelişim bozuklukları, konuşmada gerileme gibi fiziksel sorunlar da meydana gelmektedir. 

Çocukluk çağında uğradığı taciz ve sonucunda yaşadığı travma bireyin sonraki hayatını tamamen değiştirecek, karakterini şekillendirecek ve tüm ilişkilerini yönetecek potansiyele sahiptir. Üstelik birçok çocuk tacize uğradığını kelimelerle ifade edemez; ancak davranışları dikkatli gözlemlendiğinde yaşadığı durum anlaşılabilir. 

Tacize uğramanın travma sonrası stres bozukluğuna sebep olması da kaçınılmaz bir gerçektir. Aileler çocuklarının yaşadığı travmanın ve sonucunda oluşan travma sonrası stres bozukluğunun farkına varamayabilir ve bu yaşananların çocuk üzerinde daha büyük etkiler bırakmasına neden olur. Konu hakkında daha detaylı bilgiye sahip olmak isterseniz sizleri ‘Aileler, Çocuklardaki TSSB Belirtilerini Fark Edemiyor’ adlı yazımızı okumaya davet ediyoruz. 

Çocuğun cinsel tacize uğradığının farkına varması çoğu zaman mümkün olmayabilmektedir. Bu nedenle bütün ebeveynler çocuklarına kişisel alanlarını, vücudunda başkasının dokunmaması gereken bölgeleri, rahatsızlık duyuğunda mutlaka anne ya da babasına durumu anlatması gerektiğini hatırlatıcı konuşmalar yapmalıdır. 

Çocuğunuzun tacize uğradığını fark ederseniz çocuğu korkutacak şekilde ve panik halinde hareket etmemelisiniz. Çocuğunuzun psikolojik destek alması çok önemlidir. Ayrıca ona her koşulda destek olacağınızı ve onun yanında olduğunuzu mutlaka ifade etmelisiniz. Çocuğunuza onu suçlu hissettirecek herhangi bir hareket asla yapmamalısınız. Gerekirse siz de psikolojik destek alabilirsiniz. 

Aile İçi Cinsel Taciz

Aile içi cinsel taciz yaşanan olayı taciz mağduru açısından çok daha zor hale getiren ayrıca tacizin anlaşılmasını zorlaştıran bir durumdur. 

Bir kişinin annesi, babası, dedelerinden herhangi biri, anneannesi, babannesi, dayısı, amcası veya halası tarafından uğradığı cinsel taciz aile içi cinsel taciz sayılmaktadır ancak buna psikolojik açıdan kuzenler, yeğenler vs. de dahil edilebilir. 

Aile içi cinsel taciz, insan psikolojisinde tahmin edebileceğinizden daha büyük yaralar açar. Bu nedenle çocuğunuza en yakınının dahi vücudunda dokunamayacağı yerler olduğunu ve eğer dokunursa size söylemesi gerektiğini mutlaka hatırlatmalısınız. 

Aile içi cinsel taciz yaşayan kişi; güven sorunları, yalnızlık, hayattan soğuma gibi tacizin genel olarak yol açacağı sorunları çok daha derinden yaşayacaktır. 

Tacizin Muhtemel Sonuçları

Taciz bireyin hayatında; psikolojisinde, ilişkilerinde, sosyal yaşamında ve daha birçok alanda olumsuz sonuçlara neden olur. Bu sonuçlar tek tek incelenmelidir. Biz de sizler için tüm bu sonuçları ayrıca ele aldık.

Tacizin Psikolojik Açıdan Sonuçları: 

• Kişi sağlıklı sınırlara sahip olamayabilir. 
• Güven problemleri yaşanabilir.
• Depresif ruh hali çoğunluktadır.
• Kişi kendini suçlayabilir. Bunun sonucunda öz şefkat eksikliği yaşar.
• Özsaygı ve öz güven düşüklüğü oluşur.
• Depresyon, anksiyete, yemek bozuklukları, bağımlılıklar ve daha birçok psikolojik bozukluk meydana gelebilir. 

Tacizin İlişkiler Açısından Sonuçları: 

Taciz çocukluk çağında yaşandığında çocuğu ebeveynleri ile olan ilişkisine oldukça büyük zararlar verir. Özellikle çocuğun cinsel istismarı söz konusu olduğunda artık çocuk ebeveyninin dahi ona dokunmasına izin vermeyecektir. Çocuk kendini dış dünyaya ve ailesine tamamen kapatabilir; ailesiyle konuşmayı kesebilir. 

Çocukluk çağındaki taciz çocuğun ilerde kuracağı ilişkileri de oldukça olumsuz etkileyecektir. Böyle bir durumda çocuğun sağlıklı arkadaşlık ilişkileri ve ikili ilişkiler kurması onun açısından zorlaşacak ve ekstra bir çaba gerektirecektir. 

İlerleyen yaşlarda tacize uğranılması da kişinin kuracağı ilişkileri zorlaştırır. Birey yaşadığı taciz mağduriyeti sonrası insanlarla arasına sağlıklı duygusal sınırlar koymakta zorlanır. Bazı insanlar tabiri caizse diğer insanlarla arasına duvar örerken bazıları sınırlarını tamamen ortadan kaldırabilir. Bu bireyin bilinçaltında tacize uğramaya nasıl yaklaştığı ile ilgilidir. 

Ayrıca taciz mağdurluğu kişide ciddi şekilde güven sorunlarına yol açar ve bunun da ilişkilerini etkilememesi beklenemez. Bunun yanında cinsel taciz sonucu temastan korkma gibi bir muhtemel sorunun ortaya çıkması da kişinin ilişkilerine zarar verecektir. 

Tacizin Sosyal Yaşam Açısından Sonuçları: 

Sosyal yaşam; sosyal çevresini, hobilerini, aktivitelerini vs. kapsar. Uzaktan bakıldığında tacizin bunları etkilemeyeceği düşünülse de aslında doğrudan etkilemektedir. 

Taciz mağduru olan kişi sosyal çevresinden kendini soyutlamak isteyebilecektir. Tacize uğrayan insanların çoğu ilk etapta kendini eve kapatmayı seçer. Bu da bir nevi hobilerinden, sosyal aktivitelerden ve sosyal çevresinden kopması anlamına gelir. 

Ayrıca yeni insanlarla tanışmak, sosyalleşmek onun için diğer insanlar için olduğu kadar kolay olmayacaktır. Güven problemleri ve yeni tanıştığı herkese şüpheyle bakmak özellikle cinsel tacize uğrayan insanlarda olsa da genel olarak tüm taciz mağdurlarında görülen ortak bir özelliktir. 

Taciz Mağdurlarına Nasıl Yaklaşılmalı?

Taciz mağdurluğu oldukça hassas bir konudur ve dolayısıyla tacizi yaşamış insanlara da diğerlerinden daha düşünceli yaklaşılmalıdır. Ancak bunu yaparken bireye kendini kötü ya da farklıymış gibi hissettirmemelisiniz. Bazı tavsiyelerimizi sizin için sıraladık.

• Kendisi istemediği sürece ona yaşadıklarıyla ilgili soru sormamaya özen gösterin.
• Yeni insanlarla tanışırken ona destek olun.
• Sosyal ortamlardan kendini soyutlamamasını sağlamaya çalışın. Bunu birlikte etkinliklere giderek, yeni hobiler edinmesini sağlayarak vs. yapabilirsiniz.
• Yaşadıklarının onun için yeterince zor olduğunu unutmayın ve bu konuda yorum yapıp onu kırmamaya çalışın.
• Taciz mağdurları genellikle kendilerini suçlamaya yatkındır. Dolayısıyla bu konuyu konuştuğunuz zamanlarda ona suçlunun kendisi olmadığını hatırlatmanız iyi olacaktır.

Tacize Uğradığını Anlamak

Tacize uğradığını anladıktan sonraki süreç zordur. Ancak kimi zaman tacize uğradığını anlamak da zor olabilmektedir. Aşağıda tacize uğradığınızı anlamanıza yardımcı olacak bazı argümanları sizler için derledik. 

• Tacize uğramış olmak için temas şart değildir. Sınırlarınızın sözlü olarak ihlal edilmesi de taciz sayılmaktadır.
• Aile içi taciz durumlarında da tacizin anlaşılması zor olabilmektedir. Karşıdakinin aileden olması ona tevazu göstermeniz gerektiğini göstermez. Sizin sınırlarınızı, kişisel alanınızı ihlal eden kişi kim olursa olsun sonucun taciz olduğu gerçeği değişmeyecektir. 
• Çocukların taciz mağduru olması durumunda bunu anlaması olayı yaşadığı an mümkün olmayabilir. Ancak ilerleyen zamanlarda çevredeki konuşmalar, yaşananları bir yetişkin gözüyle değerlendirmek vs. tacize uğradığının anlaşılmasına yardımcı olacaktır. 
• Duygusal tacize uğradığını anlamak çoğu zaman diğer taciz türlerine göre daha zordur. Unutmamanız gerekir ki duygularınızın kullanıldığını ya da tabiri caizse iy niyetinizin istismar edildiğini düşünüyorsanız orada bir taciz ihtimalinden söz edebiliriz. 

Tacize Maruz Kalmak ve Güven Sorunu:

Tacize maruz kalmanın muhtemel sonuçlarından biri de kişinin sonraki hayatında tüm insan ilişkilerinde güven sorunları yaşamasıdır.

Kişi kimi zaman birine temas edecek kadar güvenemez kimi zaman da aldatacağını düşünmek, terk edileceğini düşünmek gibi genel güven sorunları vardır. 

Güven sorunu, tacizin kişinin ileriki hayatını en çok olumsuz etkileyen ve terapide mutlaka üstüne çalışılması gereken sonuçlarındandır. Zira güven problemi yaşayan insanların aile içi ilişkiler de dahil tüm ilişkileri gitgide sağlıksız bir hal alacaktır.

İlişkilerde güven sorunları ve bunları aşmak konusunda detaylı bilgi sahibi olmak isterseniz sizi 'İlişkide Güven Sorunları Nasıl Aşılır?' adlı yazımızı okumaya davet ediyoruz.

Taciz Mağdurları Neler Yapmalı?

Eğer tacize uğradıysanız:

• Tacizin hiçbir şekilde haklı bir sebebi olmadığını bilmelisiniz. Dolayısıyla kendinizi suçlayacak bir sebep aramamalısınız.
• Tacize uğradığını paylaşmak kimi zaman kişisel sebepler, toplum baskısı ya da baskıcı aile gibi sebeplerle zor olabilir. Ancak unutmayın ki gerçekten güvenebileceğiniz insanlar seçerek yaşadığınız durumu onlarla paylaşmak içinde bulunduğunuz durumu bir nebze de olsa kolaylaştırabilir ve ruh halinize iyi gelebilir. 
• Kendinizi sosyal ortamlardan soyutlamamalısınız. Çok zor birşey yaşadığınız konusunda hemfikiriz. Ancak tabiri caizse kendinizi buna hapsetmek ve sürekli bunu düşünmek hayatınızı çok daha zor hale getirecektir. Dolayısıyla sosyal çevrenizle vakit geçirmeye devam etmeli ve rutin sosyal hayatınızı bozmamaya gayret etmelisiniz.
• Yeni hobiler edinmek ya da var olan hobilerinizle daha çok ilgilenmek düşüncelerinizi yaşadıklarınızdan başka bir yere yönlendirmek konusunda size yardımcı olacaktır. 
• Spor yapmak serotonin hormonunu salgılamanıza da katkıda bulunacağından için bulunduğunuz kötü ruh halinden çıkmanıza yardımcı olabilecektir. 
• Yaşadıklarınızı yazıya dökmek, kendinize ya da taciz mağduru olmanıza sebep olan kişiye mektup yazmak psikolojinize oldukça iyi gelecektir. Zira duygularınızı yazıya döktüğünüzde çok daha rahat hissedersiniz. 
• Psikolojik destek almaktan çekinmeyin. Yazımızın başında da belirttiğimiz gibi bir insanı taciz etmek ona yapılabilecek en büyük kötülüklerdendir. Bu yalnızca cinsel taciz değil sözlü taciz de dahil olmak üzere bütün taciz türleri için geçerlidir. Dolayısıyla tacize uğradığınızda psikolojik olarak yıpranmanız ve duygularınızın incinmesi oldukça normaldir. Tacizin psikolojinizde bıraktığı etkinin zamanla daha da artmasını istemiyorsanız psikolojik destek almaktan çekinmemelisiniz.