Psikolojik Şiddet Nedir? Psikolojik Şiddetle Nasıl Başa Çıkılır?

İçindekiler

• Psikolojik Şiddet Nedir?
• Psikolojik Şiddetin Belirtileri Nelerdir?
• Psikolojik Şiddet Türleri Nelerdir?
• Psikolojik Şiddetin Cezası Nedir?
• Psikolojik Şiddetle Nasıl Başa Çıkılır?

Psikolojik Şiddet Nedir?

Psikolojik şiddetin tanımını yapmadan evvel, bu şiddet türünün hangi diğer isimlerle anıldığını öğrenmemizde fayda vardır. Psikolojik şiddet, aynı zamanda psikolojik istismar, duygusal istismar ya da duygusal şiddet olarak da bilinmektedir. Psikolojik şiddette fiziksel şiddetten farklı olarak, şiddeti uygulayan kişi mağdur kişiyi duygusal olarak aşağılar, sindirmeye, cezalandırmaya ve toplumdan soyutlamaya çalışır. Fiziksel şiddete kıyasla duygusal şiddetin sınırlarını belirlemek çok daha zordur. Birçok kişi fark etmese bile psikolojik şiddete maruz kalmakta ve manipüle edilmektedir. 

Karşıdaki kişiyi ağır ve kırıcı şekilde eleştirmek, istediği şeyi yaptırmak için tehditte bulunmak, küçümsemek, rahatsız edici şekilde utandırmak, yalan söylemek, karşıdaki kişinin duygularını ihmal edip sadece canı istediğinde iletişime geçmek ve aşağılayıcı hakaretlerde bulunmak gibi durumlar psikolojik şiddete örnek olarak verilebilir.

Psikolojik şiddet kişilerde kimi zaman fiziksel şiddetten bile daha çok zarar yaratabilmektedir. Psikolojik şiddet gören kişilerde stres, depresyon ve anksiyete gibi birçok psikolojik problem ortaya çıkabilir. Kişi kendisini sürekli bir çıkmazda ve çaresizlikte hissedebilir. Bunun yanında psikolojik şiddet gören kişiler, genellikle gördükleri şiddetten dolayı kendilerini suçlu hisseder.

Psikolojik Şiddetin Belirtileri Nelerdir?

Psikolojik şiddete maruz kalan bireyde bir süre sonra yalnızlık, korku, öz güven eksikliği, huzursuzluk ve aşırı gerginlik gibi psikolojik şiddetin belirtileri düzenli olarak görülmeye başlar. Duygusal şiddetten ötürü bu tür buhrana giren kişilerde, ilerleyen durumlarda travma sonrası stres bozukluğu ve akut stres bozukluğu gibi psikolojik hastalıklar görülebilmektedir. Psikolojik hastalıkların ortaya çıkma ihtimaline ek olarak kişi, içinde bulunduğu durumdan bir çıkış yolu olarak çeşitli maddeleri kullanmaya başlayabilir veya içki içme alışkanlığı edinebilir. Psikolojik şiddet mağdurları gördükleri duygusal şiddetle başa çıkamayacak hale geldiklerinde kendilerine zarar vermeyi deneyebilir ve hatta intihara teşebbüs edebilirler.

Psikolojik Şiddet Türleri Nelerdir?

Aile içi psikolojik şiddet veya bir ilişkideki psikolojik kendisini şu davranışlarla ortaya çıkarabilir:

Karşıdaki kişiyi kendi isteğine göre yalnızlaştırmaya çalışmak: Bu psikolojik şiddet türünü uygulayan kişi mağduru en yakınındaki akrabasından ve arkadaşlarından bile ayırmaya çalışır. Mağdurun tamamen kendisine ait olmasını ve maddi manevi destek için kendisinden başka kimseyle iletişim kurmamasını ister. Fail burada mağdura sürekli diğer insanlar tarafından sevilmediğini, hor görüldüğünü ve istenmediğini söyler.

Stashing (Saklamak): Bu psikolojik şiddet türünde sevgiliniz olan kişi, sizi adeta bir yasak ilişki yaşıyormuşçasına gizler. Sizinle açık alanlarda değil de genellikle ücra kimsenin olmadığı yerlerde veya evde buluşur. Bu tür hareketler genellikle karşıdaki kişinin sizden önemli bir şey sakladığını veya başka bir ilişkisi olduğunu gösterir.

Ghosting (Yok olmak): Eğer görüşmekte olduğunuz kişi her şey yolunda gidiyorken aniden ve hiçbir sebep sunmadan ortadan kayboluyorsa ghosting dediğimiz durum meydana gelir. Karşıdaki kişi hiçbir mesajınıza cevap vermez, telefonlarınızı açmaz. Böylelikle ilişkinin bütün yükü üzerinize kalır ve kendinizi haksız yere büyük bir boşlukta hissedersiniz.

Zombieing (Aniden ortaya çıkmak): Bu psikolojik şiddet türünde ise önceden görüşmekte olduğunuz ve aniden ortadan kaybolan kişi size iletişim kurmaya çalışır. Sizinle sebepsiz yere görüşmeyi kesip hiçbir açıklama dahi yapmayan kişi aniden tekrar hayatınıza dâhil olmaya çalışır ve böylelikle bütün düzeniniz altüst olur. Normalde eski sıkıntılarınızı atlatmış olsanız bile bu durum yüzünden tekrardan stres yapmaya ve endişeli şekilde düşünmeye başlayabilirsiniz.

Breadcrumbing (Yemleme): Bu psikolojik şiddet türünde görüştüğünüz kişi sizinle bir süre çok iyi vakit geçirir ve her türlü iyi konuşmayı yapar. Ancak bunu takip eden birkaç gün ise hiçbir şekilde sizinle iletişime geçmez. Daha sonra ise tekrardan iletişime geçip hiçbir şey olmamış gibi davranır. Böylelikle duygularınızla oynamış olur ve size kullanılmış olduğunuzu hissettirir.

Cushioning (Tamponlamak): Bu durumda ise görüştüğünüz kişi evlidir veya bir ilişkisi vardır. Ancak size ilişkisinde mutlu olmadığını ve derhal o ilişkiyi bitireceğini söyler. Size sürekli yeni bahaneler sunarak sizi oyalarlar ancak asla verdikleri sözü yerine getirmezler. Bu durumda hem ilişki içinde bulundukları kişiyi hem de sizi büyük duygusal buhranlara sürüklerler. Genellikle bu kişiler bitireceğini söylediklerini ilişkilerini bitiremezler ve bunun yerine sizinle görüşmeyi keserler. Toplumumuzda bu psikolojik şiddet türü oldukça yaygın görülmektedir.

Gaslighting (Akıl bulandırma): Bu psikolojik şiddet türünde ise birlikte olduğunuz kişi, sizi sürekli kendi akıl sağlığınızı sorgulamaya iter. Bir şey düşündüğünüzde bunun tamamen uydurma olduğunu, kendi kendinize sürekli bir şeyler kurduğunuzu, aslında hiçbir şeyin düşündüğünüz gibi olmadığını ve paranoyak olduğunuzu söyler. Böylelikle aslında kendisi suçlu olsa bile sizin kendinize olan inancınızı kırar. Sizi yalanlarıyla manipüle edebilir ve siz de karşınızdaki kişinin söylediklerine inanır hâle gelirsiniz.

Mansplaining: Mansplaining yapan kişi, sizi her durumda küçük görmektedir. Sizi sürekli eleştirip küçümserken kendisini ise sürekli övme eğilimindedir. Böylelikle kendinizi yetersiz ve eksik hissedersiniz.

Aşırı kıskançlık: Birçok ilişkide dozunda kıskanç olmak kabul edilebilir bir durumdur. Ancak yapılan kıskançlığın seviyesi karşıdaki kişinin hayatını kısıtlayacak ve eksik hissetmesini sağlayacak boyuta ulaşırsa o zaman bu bir psikolojik şiddete dönüşür. Birlikte olduğunuz kişi bu durumda sizi sürekli takip edip kimlerle görüştüğünüzü sorgular, iş hayatınızdaki arkadaşlarınızla tartışmalar yaşayabilir ve sosyal hayatınızda size birçok şeyi kısıtlayabilir. Siz ise birlikte olduğunuz kişiyi sevdiğiniz için bu durumları görmezden gelip ilişkiye devam edebilirsiniz, ancak bu kesinlikle sağlıklı bir durum değildir ve psikolojik şiddet türleri arasında yer almaktadır.

Mobbing: İş yerinde psikolojik şiddet ise kendisini "mobbing" olarak gösterir. Mobbing; karşıdaki kişiyi taciz etmek, rahatsız etmek, üzerinde aşırı baskı kurup sıkıntı vermek gibi anlamlara gelmektedir. Mobbinge uğrayan kişinin iş ortamında sürekli sözü kesilebilir ve görevlerini yapmasının önüne engeller koyulabilir. Sürekli eleştiriye ve suçlanmaya maruz kalır. Kimi zaman yüksek rütbeli kişiler pozisyonlarını kullanıp kadınları taciz dahi edebilirler. Bunların hepsi mobbinge girer. Mobbinge uğrayan kişi Alo 170, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi gibi kurumlarla iletişime geçip hem kendisini koruyabilir hem de failin gerekli cezayı almasını sağlayabilir.

Psikolojik Şiddetin Cezası Nedir?

Eğer birlikte olduğunuz veya evli olduğunuz kişi tarafından psikolojik şiddete maruz kalıyorsanız, tıpkı fiziksel şiddette olduğu gibi hukuki makamlara başvurabilmeniz söz konusudur. Psikolojik şiddete maruz kalan bireyler Aile, Kadın, Çocuk ve Özürlü Sosyal Hizmet Danışma Hattı (183), Acil Servis (112), Polis (155), Jandarma (156) ve Aile İçi Şiddet Acil Yardım Hattı (0212 656 96 96) numaralarıyla iletişime geçip yardım çağrısında bulunabilirler. Aile içi psikolojik şiddetin cezası olarak ise ilk olarak tedbir yöntemleri devreye sokulur. Failin mağdur kişiyi iletişim araçlarıyla veya karşısına çıkarak rahatsız etmemesi için önlemler alınır.

Eğer şiddeti uygulayan kişi bu psikolojik şiddeti alkol veya herhangi bir madde etkisindeyken yapıyorsa tedavi edilmeye çalışılır. Ayakta tedaviye cevap vermediği durumlarda da hastaneye yatırılabilir. Bunun yanında 4721 sayılı kanuna göre eğer psikolojik şiddet uygulayan kişi ailenin geçimini sağlayan kişiyse ve mağdurla fail arasında herhangi bir nafaka ilişkisi yoksa hâkimden nafaka istenebilmektedir. Hatta kimi durumlarda mağdur talep etmese bile hâkim, mağdurun yaşam kalitesini düşünerek tedbir nafakası ödenmesi kararını verebilmektedir. Alınan tedbir kararının süresi ilk seferde maksimum 6 aydır. Bu koruyucu tedbir kararının hâkim tarafından verilebilmesi için psikolojik şiddetin ispatı gibi durumlarla uğraşmaya gerek yoktur. Psikolojik şiddetin uygulanıp uygulanmadığı için bir delil aranmaz ve derhal koruyucu tedbir kararı alınır.

Psikolojik Şiddetle Nasıl Başa Çıkılır?

Psikolojik şiddete maruz kalan pek çok birey, psikolojik şiddetten kurtulma yolları için bir arayışa girer. Psikolojik şiddetle başa çıkmanın ilk adımı, karşınızdaki kişiden gördüğünüz davranışların normal ve sağlıklı olmadığını idrak etmektir. Kimi durumlarda psikolojik şiddet uygulayan kişinin kendisi de ne yaptığının farkında değildir ve siz onunla bu konuyu etraflıca tartıştıktan sonra davranışlarında düzelmeler görülebilir. Bu konuda partnerinize içinizi tamamen açtığınız halde hâlâ bir değişme olmadıysa ve psikolojik şiddet devam ediyorsa alınacak en sağlıklı karar partnerinizden ayrılmak olacaktır. Partneriniz sizi manipüle etmeye, tehdit etmeye veya korkutmaya çalışabilir ancak böyle durumlarda birçok devlet kurumu sizin yanınızda olup yardımınıza koşacaktır.

Psikolojik şiddetle başa çıkmanın en önemli adımı ise sizi anlayışla dinleyecek, bilgili ve deneyimli bir uzman psikologdan yardım almak için atacağınız adımdır. Doğru yöntemler uygulayan doğru bir uzman psikologla yürüteceğiniz bu süreçte asla yalnız kalmazsınız. Aynı zamanda psikolojik şiddetle nasıl başa çıkabileceğinizi, olumsuz etkilerden nasıl en hafif şekilde etkileneceğinizi en doğru şekilde öğrenebilirsiniz. Sahip olduğu kaliteli, bilgili, deneyimli ve uzman kadrosuyla Psikolog Ofisi, bütün psikolojik destek süreçlerinde olduğu gibi, psikolojik şiddetin üstesinden gelebilmeniz için de yanınızdadır. Sorunları modern tekniklerle ele alan ve en doğru çözümleri üreten Psikolog Ofisi’nin hızlı ve güvenilir hizmeti sayesinde, dünyanın neresinde olursanız olun, sadece 1 dakika içerisinde dilediğiniz uzmandan online terapi destek almaya başlayabilirsiniz. Siz de Türkiye'nin ilk ve en büyük online terapi platformu Psikolog Ofisi’nin uzman psikologlarından gerekli desteği alarak, psikolojik şiddetin olumsuz etkilerinden en hızlı şekilde kurtulabilirsiniz.