Motivasyon Nedir? Motivasyon Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

Bildiğiniz büyük başarı hikayeleri var mı? Güzel bir başarı hikayenizin olduğuna inanıyor musunuz? Ya da çevrenizde ‘Vay be helal olsun nasıl başardı bunu’ dediğiniz insanlar var mı? Peki asıl soru; bu başarının altında yatan etkenleri hiç düşündünüz mü? 

Başarılı olmanın altında yatan en önemli etkenlerden bir tanesi başarmak için yeterince motive olmaktır. Sizleri Amerikalı iş adamı Lee Lacocca’nın şu sözünü motto edinerek; motivasyon kavramını, motivasyon eksikliğini ve motivasyonu artırabilmek için neler yapabileceğimizi inceleyeceğimiz yazımızı okumaya davet ediyoruz; ’’Konu işlerin yürütülmesine gelince, motivasyon her şeydir.’’

Motivasyon Nedir? 

Motivasyon, belirledikleri hedefe doğru giderken karşılarına çıkan engeller ve zorluklardan dolayı pes etmeden ilermek için insanları yola devam ettiren güçtür. Motivasyon hayatın her alanında karşımıza çıkan ve aslında hayatı sürdürmemizi sağlayan büyük bir güç kaynağıdır. 

Ders çalışmak için, sabahın erken saatlerinde işe gitmek için ya da akşam yemeği yapmak için motivasyona ihtiyaç duyarız. Bizi motive eden şeyler olaylara ve durumlara göre değişiklik gösterir. 

Bir öğrenci sınavları geçmek için ders çalışma motivasyonuna ihtiyaç duyarken, bir işçi ise patronundan takdir alabilmek ya da prim kazanabilmek için daha fazla mesai harcayacak motivasyona ihtiyaç duyar. Motivasyona sahip olabilmek için öncelikle bir hedef olmalıdır. Bu hedefe ulaşabilmek için ise kişi arzu duymalıdır. 

Duyulan bu büyük arzu hedefe ulaşma yolunda bize ihtiyacımız olan en büyük yardımı sağlayan motivasyonu ortaya çıkarır. Zorlukların üstesinden gelebilmek için de hayatta verimli, üretken ve başarılı olabilmek için de motivasyonun şart olduğunu artık biliyoruz. 

Ancak ihtiyacımız olan motivasyona her zaman sahip olamayabiliriz. Şimdi gelin, motivasyon eksikliğini ve bu eksikliği gidermek için yapabileceğimiz şeyleri birlikte inceleyelim.

Motivasyon Eksikliği Nedir? 

Motivasyon eksikliği bir işi yapmaya karşı hissedilen istek, enerji ve heyecanın yetersiz olması durumudur. 

Bir işe başlarken duyduğunuz istek her zaman aynı seviyede olmayabilir. Ya da daha işe başlamadan evvel başlamak için kendinizde yeterli gücü, enerjiyi göremeyebilirsiniz. Bu durum hayattan aldığınız verimi ve başarıyı kaçınılmaz olarak olumsuz etkiler ve maalesef sizi içinden çıkılması oldukça zor bir kısır döngüye sürükleyebilir. Motive olamadığınız için başarısız olur, başarısız olduğunuz için ise motive olamazsınız ve kendinizi çaresiz hissedebilirsiniz. 

Sizler de son zamanlarda bu durumu sık sık yaşadığınızı hissediyor musunuz? Peki bu motivasyon kaybının nedenleri neler olabilir? Beraber inceleyelim…

Motivasyon Kaybının Nedenleri Nelerdir?

• Motivasyon eksikliğinin en önemli sebeplerinden biri özgüven eksikliğidir. Unutmayın, inanmak başarmanın yarısıdır. Kişinin bir hedefi gerçekleştirebilmesi için öncelikle o hedefe ulaşacağına inanması gerekir ancak özgüveni düşük bireyler aslında tam olarak bunun tersi düşüncelere sahiptirler. 

  Bu bireyler kendilerini başarıya giden yolda yeterli görmezler. Kendi potansiyellerine ve başaracaklarına inanmazlar bu nedenle de harekete geçmekten ve kendilerini göstermekten çekinirler. 

  Yolun sonunda başarıya ulaşacağına dair inancı olmayan özgüveni düşük insanlar ister istemez o işe motive olamazlar çünkü başarı hissi çok önemli bir motivasyon kaynağıdır. Dolayısıyla özgüven eksikliği motivasyon eksikliğinene sebep olur.

• Belli bir hedefe sahip olmamak ya da doğru hedefi belirleyememek en önemli motivasyon eksikliği sebeplerindendir. Motivasyona sahip olmanın ilk gerekliliği ulaşılmak istenen bir hedefe sahip olmaktır. 

  Ancak bu hedefin karakterinizle örtüşmesi, hayalleriniz ve hayattan beklentilerinizi karşılaması, ilgi ve becerilerinize hitap eden bir hedef olması oldukça önemlidir. Hedeflediğiniz şeyin nitelikleri bu saydıklarımızdan uzaksa bu durumun belli bir zaman sonra motivasyon eksikliğine sebep olması olasıdır. 

  Bununla birlikte hedefinizin ulaşılabilir olması gerekir. Hedefinizin ulaşılabilir olmaması motivasyonunuzun düşmesine neden olacaktır. 

• Negatif düşünceler ve önyargılar motivasyon eksikliğine neden olur. Yapılacak iş ile alakalı olumsuz düşüncelere sahip olmak kişide kaçınılmaz olarak stres ve gerginliğe yol açar. Stresli bir insanın yaptığı işe tam olarak motive olması ne yazık ki mümkün değildir. 

  Bu nedenle negatif düşünceler ve önyargılar stres ve kaygıya, bu stres ve kaygı da motivasyon düşüklüğüne neden olur.

• Kişinin kendi potansiyelinin üzerinde iş yükü altına girmesi motivasyon düşüklüğüne neden olur. Her insanın potansiyeli farklıdır. Potansiyelinizin üzerinde sorumluluk almanız, bu sorumlulukları yerine getirmekte zorlanmanıza ve stres altına girmenize yol açar. 

  Örneğin; kaldırabileceğinden fazla görev alan bir çalışan bu görevleri birarada sürdürmeye çalışırken muhtemelen hata yapacaktır. Bu hatalar da onu strese sürükleyecek ve motivasyon eksikliğine neden olacaktır.

• Zamanı yönetememek ve kendine vakit ayıramamak motivasyon düşüklüğüne neden olur. Her ne kadar gerçekleştirmeniz gereken hedefleriniz ya da odaklanmanız gereken işleriniz olsa da bazen bu temponun çıkıp dinlenmeniz, enerji toplamanız ve günün stresini atmanız göz ardı etmemeniz gereken bir ihtiyaçtır. 

  Eğer ki bu yoğunluk arasında kendinize hiç dur demezseniz bir süre sonra yorgun düşersiniz ve bu da sizi hedefe ulaşmaktan uzaklaştırarak motivasyonunuzun düşmesine neden olur.

• Yapılması gereken işleri ertelemek motivasyon düşüklüğüne neden olur. Tamamlamak için yeterli motivasyona sahip olmadığımız işleri erteleriz. Ertelediğimiz işler ise gitgide birikerek büyük bir yığına dönüşür. Bu yığın içerisinde işleri yetiştirme çabası ise büyük bir strese sebep olur. 

  Sonuç olarak da motivasyon düşüklüğü nedeniyle işleri ertelemek strese, stres de motivasyon düşüklüğüne neden olur.

Motivasyon Eksikliğinin Belirtileri Nelerdir?

Aslında motivasyon eksikliği yaşayıp yaşamadığınızı anlamak o kadar da zor değildir. Belirlediğiniz hedefleri gerçekleştirmekte isteksizlik yaşıyorsanız, sık sık dikkatiniz dağılıyorsa, başlarda duyduğunuz heyecanın artık olmadığını hissediyor ve yaptığınız işten yeterince verim almadığınızı fark ediyorsanız motivasyon eksikliği yaşıyor olma ihtimaliniz oldukça yüksek görünüyor. 

Çalışıyorsanız ve motivasyonunuzun düştüğünü hissediyorsanız kendinize şu soruyu sorun; ’’Sabahları işe isteyerek mi gidiyorum yoksa ayaklarım geri geri mi gidiyor?’’ Cevabınız ikincisi ise motivasyon düşüklüğü yaşıyor olabilirsiniz. Kendinize sormanız gereken ikinci soru ise ’’İşten eskisi kadar verim alabiliyor muyum?’’ olmalıdır. 

Eğer çalışırken başlarda aldığınız verimi alamıyor ve kendinizi yeterince başarılı ve üretken hissetmiyorsanız motivasyon eksikliği yaşıyor olabilirsiniz. Kendinize sormanız gereken üçüncü soru dikkatinizi işe verip veremiyor oluşunuzla ilgilidir. 

Dikkatinizi eskisi kadar toparlayamıyorsanız ve bu nedenle de sık sık hata yapıyorsanız motivasyon eksikliği yaşıyor olabilirsiniz.

Motivasyon Eksikliğinin İş Yerindeki Etkileri

Çalışma hayatı bize onlarca sorumluluk yükleyen ve belki de hayatta en fazla motivasyona ihtiyaç duyduğumuz alandır. Sabahın erken saatlerinde uykunuzun en tatlı yerinde kalkıp işe gitmenizi sağlayan gücün motivasyon olduğu konusunda artık hemfikiriz. 

Bazı insanlar için bu motivasyonun kaynağı kazanacakları para iken bazıları için kariyere verilen önemdir. Kimi zaman işinizi severek yapıyor olsanız da iş yerinizde motivasyon eksikliği yaşıyor olmanız olasıdır. 

Bu motivasyon eksikliği işinizde hata yapmanıza, çalışma arkadaşlarınıza karşı soğuk bir tavır almanıza hatta fazla ileri gitmesi halinde işten ayrılmanıza bile sebep olabilir.

İş Yerinde Motivasyonu Arttırmak İçin Neler Yapılabilir? 

Günümüzde müşteri memnuniyeti kavramının yanına yeni bir kavram daha eklenmiştir: Çalışan memnuniyeti. Çalışanların iş yerindeki motivasyonunu artırmak için büyük görev işverenlere düşmektedir. 

Çalışanların motivasyonunu artıracak şeyler meslek kollarına, yörelere ve hatta ülkelere göre değişiklik gösterebilmektedir. Ancak genel olarak çalışanların motivasyonunu artırmak isteyen işverenlere tavsiyelerimizi şu şekilde sıralayabiliriz:

• Çalışanlarınıza karşı takdir etme ve eleştirme seviyenizi dengede tutun. Çoğu çalışan yaptığı iş veya verdiği emeğin sonucunu görmek ister. Çalışanlarınızı yaptığı işin sonucu olumluysa takdir edin, olumsuzsa eleştirin. Ancak bu takdir ve eleştiriyi dozunda tutmaya gayret edin. 

  Fazla takdir veya fazla eleştiri çalışanların motivasyonunun düşmesine sebep olurken bunların yerinde ve dozunda yapılması çalışanların motivasyonunun artmasına katkı sağlar. 

• Çalışanlarınızı maddi olarak tatmin etmeye özen gösterin. İşverenlerin çalışanlarını motive etmek için kullandığı en etkili yöntem ücret beklentilerini karşılamaktır. Eğer çalışanlarınız verdikleri emeğin karşılığı olan ücreti almadıklarını düşünüyorlarsa bu durum onların motivasyonunu düşürecek ve yaptıkları işten aldıkları verimin azalmasına neden olacaktır.

• İş yerinizde çalışanlarınıza rahat, konforlu ve güvenli bir ortam sunmaya çalışın. Günümüzde çoğu insan rahat bir iş yeri ortamında çalışmak istemektedir. Gün içinde tüm enerjisini işine veren ve günün sonunda kendine vakti ve enerjisi kalmayan çalışanların motivasyonları düşecek ve işten aldıkları verim azalacaktır. 

  Bununla birlikte çalışanlar, günlerinin büyük bir kısmını geçirdikleri iş yerlerinde güvende olmak da isterler. Kendini güvende hissetmeyen çalışanların işe olan motivasyonları kaçınılmaz olarak düşecektir.

• Çalışanlar arasında huzuru ve iletişimi sağlamanız önemlidir. Çalışma arkadaşlarıyla iletişimi iyi olmayan ya da mobbinge maruz kalan çalışanlar iş yerinde kendilerini yalnız hissederler. Bu yalnızlık hissi ister istemez işlerine yansır ve işe olan motivasyonlarını düşürür.

Motivasyon Düşüklüğünün Sonuçları 

Motivasyon işlerimizi istekle yapmamızı, pes etmememizi sağlayan güçtür. Motivasyon eksikliği bu gücün yetersiz kaldığını ifade eder ve sonuçları da bizleri olumsuz etkiler.  Düşük motivasyonla yapılan bir işten keyif almanın pek mümkün olamayacağı gibi keyifle yapılmayan bir işte başarılı olmak da genellikle mümkün değildir. 

Yazıyı baştan itibaren okuduğunuzu varsayarsak, sanırım artık  motivasyon eksikliğinin gerek okul hayatında gerekse meslek hayatında başarısızlığa sebep olabildiğini biliyoruz. Bu başarısızlık hissinin çok sık tekrarlaması değersiz hissetmeye ve daha ileri safhalarda ise depresyona neden olabilir. Bir arkadaşla buluşmak, sinemaya gitmek, bahçeyi sulamak, en sevdiğiniz salatayı yapmak, duşa girmek, yürüyüş yapmak gibi sevdiğiniz güzel aktiviteleri yapmak bile motivasyon gerektirir. 

Bunlar için hazırlanmak veya sonrasında dağılmış olan ortamı temizlemek zorunda kalacak olmak veya enerji harcamanın gerekiyor olması motivasyonun  yetersiz kaldığı durumlarda çok zor gelebilir. Motivasyon eksikliği hayatımızı, çevremizi, ilişkilerimizi ve hatta bazı durumlarda sağlığımızı ve kişisel bakımımızı bile olumsuz etkiler. 

Gelin, hayatımızın pek çok alanında bizi olumsuz etkileyen motivasyon eksikliğinin nasıl giderilebileceğine bir bakalım.

Motivasyonu Arttırmak İçin İpuçları

• Öncelikle pozitif olun. Başarabileceğinizi kendinize sürekli hatırlatın. Başarısız olacağınıza dair senaryoları kafanızda canlandırmaktan vazgeçin ve beyninizi bu işi yapmış ve başarısız olmuşsunuz gibi inandırmayın.  

  Bunun yerine, hedeflerinizi tamamladığınızı hayal edin sık sık. Yarım kalma ihtimallerini, zorluklarını, başarısızlık senaryolarını değil, başardıktan sonra neler yapacağınızı düşünmeyi alışkanlık haline getirmeye çalışın.

• Kendinize uzak ya da yakın büyük ya da küçük hedefler koyun. Her zaman başarmayı hayal ettiğiniz hedefleriniz olsun ve bu hedefler sizin için ulaşılabilir ve gerçekçi olsun. Hedeflerinizin peşinden giderken hedefi tamamladıktan sonrasını kafanızda çizmeye çalışmak, hedefe ulaşmanızı kolaylaştırır.
  ‘Bu işi nasıl tamamlayacağım’ diye oturup strese girmek yerine, ‘bu işi tamamladıktan sonra ne yapacağım?’ı düşünürseniz o işin yapılış aşamaları daha stressiz ve dolayısıyla daha verimli ve kolay geçer. Kaygılıyken iş yapmak ve mantıklı adımlar atmak, zamanı ve işi planlamak zordur. 

  Tamamlandığını hayal etmek tamamlanabilir olduğunu kabul etmenize yardım eder. Tamamlanabilirliğine inandığınız işler sizi strese sokmaz.

• Her zaman bir amacınız olsun. Amaçlar, hedefler, hayaller boşluk hissinden kurtulmanıza ve motive olmanıza yardımcı olur.
• Hedefleriniz için kendinize ödüller koyun. Hedefinizi gerçekleştirdiğinizde bunun karşılığını alacağını bilmeniz o hedefe daha fazla kilitlenmenizi sağlayarak motivasyonunuzu artırır.
• Kişisel gelişiminize önem verin. Kendinizi geliştirmeniz özgüveninizi artırarak başaracağınıza olan inancınızı besler.

• Başarı hikayeleri dinleyin, başarı hikayelerini konu alan belgeseller izleyin. Bu kişilerden, zamanı planlama ve çalışma şekillerinden yapılabilir bulduklarınızı hayatınıza kazandırın. Nereden yola çıktıklarını, başardıkları şeylerin başlangıçta ne kadar zor göründüğünü, nasıl şekillendiğini, büyüdüğünü ve başarıyla sonuçlandığını görün. 

  İmkansız görünen şeyleri başkalarının nasıl başarabilmiş olduğunu görmek başarıyı ulaşılabilir kılar ve motivasyonunuzu besler.

• Motivasyonunuzu zedeleyen korkularınızın üzerine gidin. Korkularınızı yazın, yazarak sorular sorun ve yazarak cevaplar verin. Korkularınızı yazmak, bunlar üzerine çalışmak onları stres unsuru olmaktan uzaklaştırır ve çözümlenebilecek şeyler haline getirir. 

Terapinin Motivasyon Eksikliğine Etkisi

Motivasyon eksikliği yukarıda bahsettiğimiz pek çok olumsuzluğa zemin hazırlar. Her ne kadar motivasyonunuzu düşüren durumları ortadan kaldırdığınızda motivasyonunuz yeniden artacak olsa da bazen motive olmanızı engelleyen unsurları bulmanız veya bu unsurları çözümlemeniz kolay olmayabilir. 

Bir psikoloji uzmanı motivasyonunuzu düşüren etkenleri belirlemenize ve bunları ortadan kaldırmanıza yardımcı olacaktır. Eğer siz de motivasyonunuzun düşük olduğunu düşünüyorsanız PsikologOfisi’nin 7/24 yanınızda olduğunu, terapi almak için evden çıkmanıza, araç veya toplu taşıma kullanmanıza, binalara girip çıkmak veya insanların arasına karışmanız gerekmeden her neredeyseniz orada terapi alabileceğinizi unutmayın. 

Battaniyenizin bile altından çıkmadan psikoloğunuza ulaşabilir ve sesli veya görüntülü online terapi alabilirsiniz.