Gerçekleri Görmemizi Engelleyen 5 Düşünce Hatası
Kimi zaman kabul etmek istemesek de düşünce sistemimizde bazen hatalar yaparız. Özellikle de düşüncelerimizin doğru olduğuna inanıyorsak hatalarımızın katsayısı da artmaya başlar.
Bu tip düşünce hataları bazı problemlere neden olabilir. Gerçekte olup bitenleri görmemiz zorlaşabilir ve bazı konularda “haksız” olabileceğimizi kabul edemeyebiliriz. Düşünce sistemimiz davranışlarımız ve duygularımızla bağlantılı olduğu için düşünce hatalarımızı bilmek olayları tarafsız olarak değerlendirmemiz ve objektif olabilmemiz için şarttır.
1. Genelleme
Günlük yaşamda en sık yaptığımız düşünce hatalarından biri genellemedir. Yaşadığımız bir olayın ya da tanıdığımız bir kişinin yalnızca bir özelliğini bilmemiz o olay ya da kişi hakkındaki tüm bakış açımızı şekillendirir. Ancak bütün, her zaman parçaların toplamından fazladır; tek bir olayı bilmemiz tüm doğruyu bildiğimiz anlamına gelmez.
Örneğin tuttuğunuz futbol takımının birkaç maçı kaybetmesi şampiyon olamayacakları anlamına gelmez. Tıpkı işinizle ilgili yaptığınız tek bir hatanın sizin başarısız olduğunuz anlamına gelmeyeceği gibi.
2. Tahmin Etme
Geleceği gözümüzde genellikle negatif bir bakış açısıyla şekillendiririz. Ancak medyum değilsek muhtemelen gelecek ile ilgili bildiğimizi sandığımız şeyler sadece birer tahminden ibarettir.
Kendimizi gelecekte istediğimiz bir şeyin olmayacağına, beklentilerimizin gerçekleşmeyeceğine inandırırsak, hedeflerimize ulaşmak için gereken çabayı göstermekten de vazgeçeriz. Geçmişte istenmeyen şeylerin yaşanması hiçbir zaman gelecekte de böyle olacağı anlamına gelmez.
3. Akıl Okuma
Çevremizdeki insanların ne düşündüklerini bildiğimizi düşünürüz ancak çoğunlukla yanılırız! Kendi duygu ve düşüncelerimizi çevremizdeki insanlara yansıtarak gerçekleri görmekten uzaklaşırız. Örneğin karşımızdaki kişinin sohbet esnasında esnemesini bizden sıkıldığının kesin bir kanıtı olarak gördüğümüzde ve bu şekilde algıladığımızda kişinin yalnızca uykusunu alamadığı için esneme olasılığını tamamen göz ardı ederiz.
Özellikle ikili ilişkilerde edindiğimiz izlenimlerimizde yanılma olasılığımızın her zaman olduğunu, alternatif bir açıklama olabileceğini unutmamalıyız.
4. Abartma
Abartma günlük hayatımızda en sık kullandığımız düşünce hatalarından biridir. Örneğin önemli bir sunum sırasında ya söyleyeceklerinizi unutursanız ve kalabalık dinleyici grubu size gülmeye başlarsa? Bu olayın sonucunda işinizi kaybedip tüm yaşamınızı sefalet ve açlık içinde geçirmek zorunda kalırsanız?
Gerçekte bu yalnızca olabileceğin en kötüsünü düşündüğümüz uzak bir senaryodur. Sunumunuzdaki en önemli bölümleri unutsanız ve izleyici size gülmüş olsa bile bu yaşamın sonu değildir. İşten çıkarılsanız bile bir süre sonra yeni bir iş bulup yeniden ayaklarınızın üzerinde durabilirsiniz.
5. Ya Hep Ya Hiç
Güzel/Çirkin, iyi/kötü, doğru/yanlış, başarılı/başarısız… Çevremizdeki kişileri, yaşadıklarımızı hatta kendimiz hakkındaki düşüncelerimizi bile “ya hep ya hiç” mantığıyla şekillendiririz. Oysa ki gerçekte durum hiçbir zaman bu kadar basit değildir; alanınızda dünyanın en başarılı insanı olmamak sizi başarısız yapmaz, ya da bir toplantıya geç kalmanız kariyerinizi sonsuza kadar mahvetmez.
Gerçekte yaşam yalnızca siyah ve beyazdan değil onlarca farklı renk ve tondan oluşur. Yaşamda karşımıza çıkan şeyleri iyi/kötü gibi sıfatlarla etiketlemeden, olduğu gibi kabul ettiğimizde bambaşka olasılıklara yelken açabiliriz.
Eğer siz de yaşamınıza farklı bir pencereden bakabilmek, bugüne kadar kaçırdığınız güzellikleri yeniden keşfedebilmek istiyorsanız psikologofisi.com’daki uzman psikologlarımız size dilediğiniz zaman yardımcı olabilir.
