Ergenlikte Anksiyete ve Başa Çıkma Yolları

Kaygı bozuklukları yaş fark etmeksizin birçok kişide yaşanabilen psikolojik hastalıkların başında geliyor. Genellikle yetişkin kişilerde görüldüğü düşünülse de gençlerde de kaygı bozuklukları görülme sıklığı giderek yaygınlaşıyor. Ulusal Ruh Sağlığı Enstitüsü'ne göre, 13-18 yaş arasındaki gençlerin yaklaşık %32'sinde anksiyete bozukluğu olduğu tahmin ediliyor.

Artmasına rağmen hala yeterince görünür hale gelmeyen ergenlerdeki anksiyete vakalarını çözmek için öncelikle ortaya çıkma nedenlerinin ve çözüm yollarının bilinmesi gerekir. Bu süreçte, kaygılı gençlerin streslerini nasıl yöneteceklerini anlamalarına yardımcı olmak, onlara ergenlik boyunca ve hatta muhtemelen yetişkinlikte karşılaşacakları sorunları yönlendirmeyi öğretebilir. Her birini doğru bir şekilde teşhis etmek ve yönetmek için, anksiyete ve depresyon gibi diğer zihinsel sağlık durumları arasındaki farkları anlamak da önemlidir.

Siz de çocuğunuzun terapiye ihtiyaç duyduğunu düşünüyor, yaşadığı sorunları çözmek istiyorsanız Psikologofisi üzerinden deneyimli isimlerle görüşmesi için hemen iletişime geçebilirsiniz. Sesli ya da görüntülü gerçekleştireceğiniz online terapi seansları ile hayatınızdaki sorunlarınıza çözüm bulabilirsiniz

Ergenlerdeki Anksiyetenin Sebepleri Nelerdir?

Ergenlerdeki kaygı bozuklukları birçok farklı nedenden kaynaklanabilir. Akran zorbalığı, hormonal değişiklikler, görünüşleri ya da ilişkileriyle ilgili güvensizlikler, farklı olma korkusu, gençlerin kaygı duymasının başlıca nedenleri olarak görülür.

Günümüzde gençler oldukça yoğun bir baskı altındalar. Kendilerinden önceki nesillerden daha fazla taleple karşı karşıyalar, daha yoğun programları var ve daha fazla dikkat dağıtıcı şeyle uğraşıyorlar. Buna, hepsi büyük ölçüde sosyal medya etkisinin sonucu olarak görünüşleri, kıyafetleri, vücut tipleri, sosyal çevreleri ve daha fazlası üzerindeki yoğun inceleme eklenince gençlerde oluşan kaygı bozukluğunun nedenlerini anlamak hiç de zor değil.

Elbette, bugün gençlere yüklenen tüm beklentileri unutamayız. Birçoğunun sürekli okula devam etmesi, iyi notlar alması, spor ve diğer ders dışı etkinliklere katılması ve üniversiteye girmeye ya da üniversitede başarılı olmaya çalışması bekleniyor. Bu nedenle, gençlerde kaygı bozukluğu hakkında konuştuğumuzda, bunun bugün gençlerin çoğunun yaşadığı bir gerçek olması şaşırtıcı değil. Anksiyete bir ergenlik kaprisi değil; depresyona, madde bağımlılığına, en kötü durumlarda kendine zarar verme ya da intihar düşüncelerine yol açabilecek ciddi bir psikolojik hastalık ve mutlaka tedavi edilmesi gerekiyor.

Endişeli gençlerin bugün karşılaştıkları baskıları anlamamız gerekiyor, böylece kaygılarını daha da kötü bir şeye dönüşmeden önce yönetmelerine nasıl yardımcı olabileceğimizi de öğrenebiliriz.

Gençlerde Anksiyete Nasıl Farklılaşır?

Anksiyete, gençler için, küçük çocuklar ya da yetişkinler için olduğundan farklıdır. Farklılıklar çok açık olmasa da gençlerde kaygının nasıl tedavi edileceğine dair fikir edinmenin anahtarıdır.

Küçük çocuklarda kaygı bozukluğuna bakıldığında genellikle dışarıdan gelen korkular konusunda daha endişeli oldukları görülür. Daha küçük bir çocuğun kaygısı canavarlar, böcekler, karanlıktan korkma hakkında olabilir, aslında çocukların korktuğu herhangi bir şey onların kaygı duymasına neden olabilir. Bununla birlikte, çocuklar ayrıca travma ve ebeveyn ilişkilerinden kaynaklanan endişe yaşayabilirler.

Yetişkinlerdeki kaygı bozukluğu ile karşılaştırıldığında, yetişkinlerin çok çeşitli faktörler nedeniyle kaygı yaşama eğiliminde olduğu görülür. Genellikle büyük yaşam sorumlulukları ve streslerle ilgili kaygıları vardır - finansal baskı, çocuklarla ilgili endişeler ve kariyer süreçleri, yetişkinler için kaygının ortak nedenleridir. Kaygı bozuklukları ile ilgili ayrıntılı bilgi edinmek için “Anksiyete Nedir? Anksiyete (Kaygı Bozukluğu) Belirtileri, Tedavisi” içeriğimizi okuyabilirsiniz.

Küçük çocukların dış korkularının ya da yetişkinlerin yaşadığı yaşam streslerinin aksine, gençlerin kaygısı genellikle daha çok iç streslerle ilgili olabilir. Gençler okul, spor, notlar, başkalarının kendileri, bedenleri ve daha fazlası hakkında nasıl ve ne düşündüğü hakkında endişelenirler. Ve gençlerin hayatlarının her alanında başarılı olmalarına yönelik artan beklentiler, kaygılarının şiddetinin artmasına neden olabilir. 

Gençlerdeki kaygı, yetişkinlere benzer, aşırı endişe veya korku olarak kendini gösterir, ancak ergenlerde genellikle yüzeyde sinirlilik görülür. Biraz daha derine inildiğinde sinirlilik ya da öfkenin genellikle endişe duygularını maskeleyebileceği keşfedilir.

Ergenlikte Yaşanan Kaygı Bozukluğunun Belirtileri Nelerdir?

Gençlerde görülen kaygı bozukluğunun belirtileri değişebilir. Anksiyete bozukluğu olan bir genç, sürekli sinirlilik, stres, aşırı endişe ya da korku, içsel huzursuzluk hissi ya da aşırı uyanık olma eğilimi hissedebilir.

Bu içsel kaygı semptomlarına ek olarak, gençler fiziksel semptomlar da yaşayabilir. Şiddetli anksiyetesi olan bir gençte bu anksiyete hali göğüs ağrısı, mide ağrısı, baş ağrısı, kas gerginliği, kramplar, aşırı yorgunluk ve sırt ya da uzuvlarında ağrı olarak kendini gösterebilir. Yaşadıkları strese de fiziksel tepkiler verebilirler. Bazı gençler kaygılarından dolayı kolayca irkilir, titrer, terler, kızarır ya da nefes almada zorluklar yaşayabilirler.

Bir gencin kaygı yaşayabileceğinin bir başka işareti, sosyal kaygı yaşamaktan dolayı bir zamanlar zevk aldığı sosyal durumlardan ya da etkinliklerden kaçınmaya başlamasıdır. Aniden utangaç davranışlar gösterebilirler ya da tam tersi tepki vererek riskli ya da dürtüsel davranışlarda bulunmaya başlayabilirler. Uyuşturucu kullanmaya ya da denemeye başlayabilir, cinsel aktiviteye başlayabilir, başka pervasız davranışlarda bulunabilirler.

Kaygı bozukluğu yaşayan gençlere yardım etmek istiyorsanız, semptomlar hakkında bilgi sahibi olmak faydalı olabilir. Gençlerde kaygı bozukluğu, aşağıdaki belirtilerden herhangi biri ya da bunların bir kombinasyonu olarak kendini gösterebilir:

• Sürekli sinirlilik
• Herhangi bir eleştiriye karşı aşırı duyarlılık
• Özgüven düşüklüğü
• Yeni ya da zor durumlardan kaçınma
• Okul notlarında ani bir düşüş
• Okula gitmeyi reddetme ya da okuldan kaçma
• Uykuya dalamam, uyanamama, kabus görme gibi uyku sorunları
• Normal günlük yaşamla ilgili tekrarlayan ani korkular ya da endişeler
• Konsantrasyon ve odaklanmada zorluk çekme
• Sosyal katılım ve faaliyetlerden açıklanamayan geri çekilme
• Kronik baş ağrıları ya da mide ağrıları
• Tekrar tekrar güvence istemek
• Alkol ya da madde bağımlılığı

Hayatınızdaki bir gencin kaygı belirtileri gösterdiğini düşünüyorsanız, Beck Anksiyete testimizle başlamayı düşünebilir, lisanslı bir terapistle bağlantı kurmaları gerekip gerekmediğini görmek için daha fazla bilgi edinebilirsiniz.

Gençlerde Yaygın Olarak Görülen Anksiyete Türleri

Anksiyete bozukluklarının bazı biçimleri diğerlerinden daha yaygındır. Gençlerde görülen en yaygın kaygı biçimleri şunlardır:

Genelleştirilmiş anksiyete bozukluğu: Konsantre olmada güçlük, kolayca yorulma, sinirli ya da huzursuz hissetme, uyku sorunları yaşama ve daha fazlasıyla kendini gösterir. Genelleştirilmiş anksiyete bozukluğu, bir gencin günlük yaşamını etkileyen tutarlı, uzun süreli kaygı duygularını içerir.

Sosyal anksiyete bozukluğu: Kolayca utanmak, kızarmak, başkalarıyla konuşmakta, göz teması kurmakta ya da iletişim kurmakta zorlanmak ile kendini gösterir. Adından da anlaşılacağı gibi, sosyal kaygı esas olarak sosyal durumlarda ortaya çıkar.

Panik bozukluğu: Belirtiler, tekrarlayan, beklenmedik aşırı korku duyguları, hızlı kalp atışı, baş dönmesi, titreme, nefes darlığını içerebilir. Bunlar, ortamlarındaki belirli bir tetikleyiciden ya da beklenmedik şekilde ortaya çıkabilir.

Spesifik fobiler: Gerçekten tehlikeli olmayan belirli şeyler ya da durumlar hakkında yoğun korkuları içerir; köpekler, yükseklikler, uçmak gibi… Gençlerin ölüm, derin su ve diğer birçok şeye karşı fobileri olabilir.

Obsesif-kompulsif bozukluk (OKB):  Kaygının bir kısmını hafifletmek için kontrol edilemeyen obsesif düşüncelere ya da zorlayıcı davranışları tamamlama dürtüsüne sahip olmak.

Ergenlikte Yaşanan Kaygı Bozukluğu Nasıl Tedavi Edilir?

Gençlerde anksiyete bozukluğunu yönetmek, düşünceli ve planlı bir çaba olmalıdır. Anksiyete bozuklukları, lisanslı bir terapist veya başka bir akıl sağlığı uzmanı tarafından tedavi edilebilir. Tedavinin amacı kaygı semptomlarını azaltmak ve stresi azaltmaktır, ancak sunulan tedavinin gençlerin okul, sosyal ya da gelişim süreçleri üzerinde önemli bir etkisi olmadığından emin olmak için dikkatli bir izleme yapılmalıdır.

Konuşma Terapisi

Gençlerde görülen kaygı bozuklukları için en etkili tedavi biçimlerinden biri, bilişsel davranışçı terapi (BDT) olarak bilinen bir tür konuşma terapisidir. BDT seansları sırasında gençler, kaygılarına katkıda bulunan düşünme ya da davranış biçimlerini nasıl tanımlayacaklarını öğreneceklerdir. Hareket etmek ve stresli durumları yönetmelerine yardımcı olacağını düşünmek için yeni yollar bulacaklar. Nefes alma ya da gevşeme teknikleri gibi stresi azaltabilecek başa çıkma becerilerini öğrenecekler.

İlaç Tedavisi

Bazen terapinin yanında anksiyete ilaçlarına da ihtiyaç duyulur. Anksiyete tedavisinde yaygın olarak kullanılan bir ilaç türü, seçici serotonin geri alım inhibitörleridir (SSRI'lar). Bu tür antidepresan, kaygılı gençlere yardımcı olmak için en sık kullanılan ilaçlardan biridir. Anksiyete semptomlarını azaltmada çok etkili olduğu bilinir.

Antidepresanlar hakkında daha fazla bilgi edinmek için “Antidepresan Nedir? Ne İşe Yarar?” içeriğimizi okuyabilir, çeşitli antidepresanlar hakkında bilgiye Psikologofisi üzerinden ulalabilirsiniz.

Gençlerde Kaygı Bozukluğuna Yardımcı Olmanın Yolları

Terapi ve ilaç tedavisine ek olarak diğer tedavi biçimleri ya dayardım alma yolları şunları içerebilir, ancak bunlarla sınırlı değildir:

• Uzun süreli psikoterapi (konuşma terapisi)
• Aile terapisi
• Ebeveynlerle ya da diğer yetişkinlerle kaygıları hakkında konuşmak
• Egzersiz yapmak
• İyi beslenmeye odaklanmak
• Yeterince uyumak ve düzenli, tutarlı uyku alışkanlıkları oluşturmak

Anksiyete ile başa çıkmak için atabileceğiniz diğer adımları görmek için “Kaygıyla Başa Çıkmanın Yolları” içeriğimizi okuyabilirsiniz.

Tüm bunların yanı sıra gençleri tedavi etmenin anahtarı, ne yaşarlarsa yaşasınlar, güven geliştirmektir. Yavaşça size kim olduklarını ve neyle mücadele ettiklerini söylemelerine izin vermeniz gerekir. Anksiyete belirtileri hakkında konuşmak çok daha savunmasız hissetmelerine neden olabilir ve potansiyel olarak daha fazla endişeyi tetikleyebilir. Terapistlerin bir ergenle çalışırken her zaman ağırdan almaları, duygularını kabul etmelerini ve normalleştirmelerini beklemeleri gerekir.

Böyle bir durumda alanında uzman bir psikologdan destek almanız çok önemlidir. Yaşadığınız her durumda bir psikoloji uzmanının size yardımcı olabileceğini unutmamalısınız. Yardıma ihtiyacınız varsa, bugün Psikologofisi üzerinden alanında uzman bir psikolog ile hemen bağlantı kurabilir, sesli ya da görüntülü olarak online terapi alabilirsiniz.