Dexedrine Nedir? Yan Etkileri Nelerdir?

Okumak üzere olduğunuz bu yazının herhangi bir tavsiye ya da yönlendirme amacı bulunmamaktadır. Sadece genel bir bilgi sahibi olunması amacıyla yazılmıştır. İlaç hakkında en uygun ve sizin için en sağlıklı bilgileri doktorunuz size verecektir. 

Dexedrine Nedir, Ne İçin Kullanılır?

Bu yazıda, hakkında merak edilen soruları yanıtlayacağımız ilacımız Dexedrine ilacıdır. Dexedrine, esas olarak psikiyatri alanında çocukların dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun tedavisinde kullanılan bir ilaçtır, bunun dışında bir diğer kullanım alanı da narkolepsidir (gündüzleri aşırı uyku hali ve uyku atakları ile seyreden bir nörolojik hastalık). İlaç, merkezi sinir sistemini aktive ederek etkisini gösterir, afrodizyak ve coşku verici özelliklidir. Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunda kullanılan üç ilaçtan biri olmasına karşın ülkemizde satışı bulunmamaktadır. 

Dexedrine Ana Etken Maddesi Nedir?

Dexedrine ilacının ana etken maddesi dekstroamfetamin maddesidir. Bu etken madde amfetamin enantiomeridir. Bunun dışında ilacın içerisinde bulunan diğer maddeler: Setil alkol, propilen glikol, laurat sülfat, silikon dioksit, povidon, jelatin, dibütil sebasat, etil selüloz, hipromelloz, nişasta, stearik asit ve laktoz maddeleridir. 

Etken Maddesi Dexedrine İle Aynı Olan İlaçlar

Dexedrine ile aynı etken maddeye sahip olan ilaçlar Ritalin ve Concerta ilaçlarıdır. 

Dexedrine Antidepresan Mıdır? 

Hayır, Dexedrine antidepresan grubundan bir ilaç değildir. 

Dexedrine Nasıl Kullanılır? 

Dexedrine, etkili olduğu en düşük dozda tedaviye başlanmalı ve dozu kişiye özgü bir şekilde ayarlanmalıdır. Uykusuzluk yaptıklarından dolayı akşam geç saatlerde kullanımından kaçınılmalıdır. Genellikle günde iki veya üç kere alınır, ilk doz genellikle sabah erken saatlerdedir. Doktorunuz, tedavinize size uygun olan en düşük dozda başlayacak daha sonra kademeli bir şekilde haftada birden fazla olmamak üzere dozu yükselterek devam edecektir. Doz yükseltmenin kademeli olduğu gibi tedavi bitiminde ilacı keserken de dozun kademeli bir şekilde azaltılarak tedavinin bitirilmesi gerekmektedir. 

Dexedrine Kullanmadan Önce Bilinmesi Gerekenler

Amfetamin türevi ilaçlar kötüye kullanım riski yüksek olan ilaçlardır. Uzun süreli kullanımı bağımlılık riski taşır ve bu nedenle tedavi süresinden daha uzun kullanılmaması önemlidir. 

Herhangi bir psikiyatrik bozukluğunuz varsa ya da geçmişte bir psikiyatrik bozukluk geçirdiyseniz Dexedrine ilacını kullanmanız hastalığınızın tekrarlanmasına ya da semptomlarınızın alevlenmesine sebebiyet verebilir, bu nedenle dikkatli olmanız ve tedavinizi doktorunuzun gözetiminde sürdürmeniz önemlidir. Özellikle ek olarak bipolar bozukluğunuz varsa Dexedrine ilacı ile manik dönem epizodu tetiklenebilmektedir. Psikolojik bir bozukluk olmasa dahi amfetamin türevi ilaçların çocuklarda ve ergenlerde kullanımının sanrı, halüsinasyon, hiperaktivite gibi manik dönem belirtilerini ortaya çıkarabileceği bilinmektedir. 

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu için Dexedrine tedavisine başlanan çocuklarda ilk zamanlarda semptomların şiddetinde ve sıklığında artış görülebilmektedir. Bu durum normal olabildiği gibi patolojik olarak da ortaya çıkabilmektedir. Belirtilerin şiddetinde ve sıklığında artış olduğunu düşünürseniz doktorunuza mutlaka haber veriniz. 

Uzun süreli amfetamin ilaç tedavisi alan çocuklarda yapılan araştırmalar sonucunda büyüme hızında geçici bir yavaşlama olduğu ortaya konmuştur.  Bu nedenle yedi yaş ve on yaş arasındaki çocuklarda tedavi devam ederken büyüme de takip edilmelidir. Büyümesinde yavaşlama görülen, boyu uzamayan ya da kilo alamayan çocuklarda ilacın kesilmesi gerekebilmektedir. 

Dexedrine ilacının daha önceden nöbet geçirme hikayesi olan hastalarda nöbet eşiğini düşürebileceği de görülmüştür. Eğer ilacı kullanırken nöbet geçirirseniz mutlaka doktorunuzla görüşünüz. 

Dikkat gerektiren araç ve makine kullanımı için Dexedrine riskli bir ilaçtır. Görme bulanıklığı, ilaca uyum sağlamada zorluklar, huzursuzluk ve uyku problemleri yaratabilecek bir ilaç olduğundan hastanın tedaviyi ve ilacı nasıl tolere ettiği gözlemlenmeden bu eylemlerden kaçınmak gerekmektedir. Vücudun ilaca verdiği tepkiye göre doktorla beraber karar verilmelidir. 

Dexedrine ilacını oda sıcaklığında ve 15 ila 30 derece aralığında, çocukların ulaşamayacağı bir yerde saklamalısınız. 

Dexedrine Kaç Mg, Kutusunda Kaç Tane Var?

Dexedrine ilacının 5 mg, 10 mg ve 15 mg’lık formları bulunmaktadır ve her birinde 28 adet ilaç yer almaktadır. 

Dexedrine Çocuklarda Kullanılabilir Mi?

Pediatrik yaş grubunda Dexedrine özellikle dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tedavisinde kullanılmaktadır. Fakat uzun süreli kullanımı hakkında net bir bilgi bulunmamaktadır. 3 yaşından küçük çocuklarda kullanımı önerilmemektedir. Psikoz bozukluğu olan çocuklar için de Dexedrine alevlendirici etki yapabilmektedir, bu çocuklarda dikkatli olunmalıdır. Doktor, bu ilacı uygun gördüğü çocuklara yazacaktır. Dolayısıyla doktor tarafından reçete edilmediği müddetçe çocuklarda kullanılmaması gerekmektedir. 

Yaşlılarda Dexedrine Kullanımı

Dexedrine ilacının geriatrik yaş grubuna etkisi hakkında araştırmalar yeterli değildir ve net bir bilgi bulunmamaktadır. Genel bilgi olarak kullanımı pek tavsiye edilmemektedir.  

Dexedrine Hamileler Tarafından Kullanılabilir Mi? 

Gebelerde belirli bir dozun üstünde Dexedrine ilacının kullanılmasının teratojenik etkileri olabilmektedir. Dexedrine tedavisi alan gebe bir hastanın çocuğunda doğduktan sonra anal atrezi, konjenital kemik deformitesi ve trakeoözafageal fistül görülme ihtimali artmaktadır. Bunun dışında erken doğum ve düşük doğum ağırlığı riski de amfetamin alan gebelerde artmıştır. Yalnızca ilacın yararının fetüse yönelik risklerin çok önünde olması durumunda ve tabiki de doktorun uygun görmesi durumunda kullanılabilir. Eğer gebeyseniz, gebe olduğunuzdan şüpheleniyorsanız ya da gebelik planınız varsa mutlaka doktorunuza danışınız. 

Emziren Anneler Dexedrine Kullanabilir Mi? 

Dexedrine ilacının ana etken maddesi olan dekstroamfetamin, anne sütüne geçebilen bir maddedir. Bu nedenle emziren annelerin Dexedrine kullanmaktan kaçınması gerekmektedir. Emziriyor iseniz bunu mutlaka doktorunuza haber veriniz. 

Dexedrine Bağımlılık Yapar Mı? 

Dekstroamfetamin, bağımlılık yapıcı etkiye sahip bir maddedir. Bu nedenle dikkatli bir şekilde satılması, reçete edilmesi ve kullanılması gerekmektedir. İlacın kötüye kullanımını engellemek amacıyla ilaca kolay ulaşılamamaktadır. Uzun süreli kullanımı tavsiye edilmemektedir ve tedavi sürecinin doktorun gözetiminde devam etmesi gerekmektedir. 

Dexedrine Cinsel İşlev Bozukluğuna Sebep Olur Mu? 

Evet, Dexedrine ilacının istenmeyen yan etkilerinden olan libido kaybı, ereksiyon problemleri, orgazm olamama vs. gibi etkiler cinsel işlev bozukluğuna yol açmaktadır. Eğer böyle bir yan etkinin ortaya çıktığını düşünüyorsanız doktorunuza haber veriniz.   

Dexedrine Kilo Aldırır Mı? 

Dexedrine ilacının kilo yapıcı etkisi pek bulunmamaktadır. Her bireyde ilacın göstereceği etki farklı olabilmekle birlikte ilacın iştah azaltıcı ve kilo verdirici etkisi daha fazla bulunmaktadır. 

Dexedrine Uyku Yapar Mı?

Dexedrine, bir uyku bozukluğu olan narkolepsinin tedavisinde kullanılmaktadır. Dolayısıyla da uyku üzerine etkileri bulunmaktadır. Genellikle uykunun rem evresini uzatarak uykudan alınan kaliteyi artırır, gün içerisindeki uyku ataklarını azaltırlar. Dolayısıyla da uyku yapıcı etkileri pek bulunmamaktadır. Fakat istenmeyen etkiler olarak nadiren de olsa ortaya çıkabilse dahi uykusuzluk daha sık görülen bir yan etkisidir.  

Dexedrine Ne Kadar Sürede Etki Eder? 

Dexedrine etkisini uzun vadede gösteren bir ilaçtır. Kullanan bireylerin sabırsız olmamaları ve düzenli bir şekilde tedavilerine uymaları gerekmektedir. İki hafta içerisinde 

ilaç yavaş yavaş etkisini göstermeye başlayacaktır. 

Dexedrine Reçetesiz Alınabilir Mi?

Hayır, Dexedrine reçetesiz bir şekilde satılamaz ve reçetesiz bir şekilde temin edilemez. 

Dexedrine Aile Hekimi Tarafından Yazılabilir Mi?

Hayır, Dexedrine kırmızı reçeteye tabi tutulan bir ilaçtır ve alanında uzman bir doktor tarafından yazılması gerekmektedir. 

Dexedrine Hangi Durumlarda Dikkatli Kullanılmalıdır? 

• Kalp problemi olanlar, 
• Zihinsel problemi olanlar, 
• Depresyon, bipolar gibi psikolojik rahatsızlığı olanlar, 
• Tourette sendromu olanlar, 
• Tiroid problemi olanlar,
• Nöbet geçirme öyküsü olanlar,

Dexedrine ilacını kullanırken dikkatli olmalı ve doktor gözetiminde tedavilerine devam etmelidir. 

Dexedrine Hangi Durumlarda Kullanılmamalıdır? 

• Hipertiroidizm hastalığınız varsa, 
• Göz tansiyonunuz (glokom) varsa,
• Monoamin oksidaz inhibitörü (MAOI) grubu antidepresan ilaçlardan herhangi birini kullanıyorsanız ya da son on dört gün içinde kullandıysanız,
• Orta ya da ileri derecede hipertansiyonunuz varsa,
• Kalp hastalığınız varsa,
• Ateroskleroz hastalığınız varsa,
• İlacın içeriğinde bulunan maddelerden herhangi birine karşı alerjiniz varsa, 
• Madde bağımlılık öykünüz varsa veya madde kullanıyorsanız, 
• Panik bozukluk, anksiyete gibi psikiyatrik bir bozukluğunuz varsa,

Dexedrine ilacı size uygun bir ilaç değildir, doktorunuza bu durumu haber vermeli ve ilacı kullanmamalısınız. 

Dexedrine Açken Mi Kullanılır, Tokken Mi? 

Dexedrine yemekten önce, yemekle birlikte ya da yemekten sonra kullanıma uygun bir ilaçtır. 

Dexedrine’nin Diğer İlaçlar İle Beraber Kullanımı

İlaçlar birbirleri ile etkileşime girebilir, birbirlerinin etkilerini bastırabilir ya da artırabilirler. Bu sebeple bir ilaç tedavisine başlarken kullanmakta olduğunuz ya da daha önceden kullandığınız tüm ilaçları doktorunuza bildirmeniz gerekmektedir. 

• Adrenerjik blokerler, amfetaminler tarafından inhibe edilirler ve ilaç etkisini gösteremez. 
• Gastrointestinal asitleştirici maddeler (HCl, askorbik asit, guanetidin, rezerpin vs.) amfetamin türevi ilaçların sindirim sistemi tarafından emilmesini azaltırlar. İdrar asitleştirici maddeler de (amonyum klorür, sodyum asit fosfat vb.) amfetamin türevlerinin idrarla atılımı artırırlar. İki grup da ilacın kandaki düzeyini düşürür, dolayısıyla da ilacın gösterdiği etkinlik azalır.
• Gastrointestinal alkalileştirici maddeler (sodyum bikarbonat vs.) amfetamin türevlerinin sindirim sisteminden emilimini artırırlar. İdrar alkalileştirici ajanlar da (asetazolamid, bazı tiazidler vs.) amfetamin türevlerinin idrardan atılımını azaltır. İlacın kandaki seviyesi yükselir ve ilacın etkinliği de artar.
• Trisiklik antidepresanlar ile Dexedrine ilacının beraber kullanımı ilaç etkinliğini arttırmaktadır. 
• MAO inhibitörleri, amfetaminin metabolizmasını yavaşlatır. Dolayısıyla da ilacın vücutta kaldığı süre artar ve ilaç etkisini daha çok gösterir. 
• Amfetaminler, antihistaminik grubu ilaçların etkilerini ortadan kaldırabilir.
• Propoksifen ilacının fazla alındığı zamanlarda beraberinde de Dexedrine alınması ciddi ve hayatı tehdit eden konvülsiyonlara yol açabilir.
• Amfetaminler, antihipertansif ilaçların tansiyon düşürücü etkisini bloke edebilirler. 
• Lityum karbonat, amfetaminlerin uyarıcı etkilerini engelleyebilir. 
• Amfetaminler, fenobarbital ilacının barsaktan emilimini azaltırlar. 

Dexedrine Yan Etkileri Nelerdir? 

Kullandığımız her ilaçta olduğu gibi Dexedrine ilacında da bazı yan etkiler görmek beklenmedik bir durum değildir. Her ilacın her bünyede gösterdiği etki ve her bünyenin de her ilaca gösterdiği tepki farklıdır. Bir ilacın yan etkisinin olmaması mümkün değildir fakat bu yan etkiler her bireyde ortaya çıkacak diye bir kaide yoktur. Genel olarak bireyler bu yan etkilerden oldukça korkmaktadır. Özellikle Dexedrine gibi psikiyatrik ilaçların kesin yan etki yapacağına inanılmaktadır. Sanılanın aksine Dexedrine yan etkilerinin görülme sıklığı azdır. Rapor edilen bazı Dexedrine yan etkileri şunlardır: 

• Ağız kuruluğu
• Deri döküntüleri (ürtiker)
• Huzursuzluk
• Aşırı uyarılma
• Baş dönmesi
• Uyku problemleri
• Öfori (aşırı coşku hali)
• Titreme
• Baş ağrısı, baş dönmesi
• Çarpıntı
• İshal ya da kabızlık 
• Ağızda hoş olmayan tat 
• Tourette sendromu (ani ve istemsiz hareketlerle seyreden bir hastalık)
• Libido kaybı, iktidarsızlık 
• İştahsızlık, kilo kaybı 
• Diskinezi (hafif ya da şiddetli anormal ve istemsiz kas hareketleri)

Dexedrine Doz Aşımı

Amfetaminlere karşı gösterilen tepkiler bünyeden bünyeye farklılık göstermektedir. Bazılarının tolere edebildiği ilaç dozu bazıları için toksik olabilmektedir. Doz aşımı semptomları 15 mg’ın altındaki dozlarda çok nadirdir. 30 mg ve üstündeki dozlarda ciddi semptomlar ortaya çıkabilir ve 400 ila 500 mg dozlarda alınan Dexedrine ölümcüldür. Dexedrine doz aşımı belirtileri akut evrede takipne (hızlı solunum), halüsinasyonlar, saldırganlık, titreme, huzursuzluk, reflekslerde artış, bulantı, kusma, ishal, hipertansiyon ya da hipotansiyon, aritmiler, hiperpireksi (ateşin yükselmesi), rabdomiyoliz (kasların yıkımı), panik atak belirtileridir. Merkezi sinir sisteminin de etkilenmesi halinde depresyon ve yorgunluk belirtileri ortaya çıkar. Ölümcül dozlarda zehirlenmeler dahilinde de istemsiz kasılmalar ve koma gelişir. 

Dexedrine zehirlenmelerinde tedavi çoğunlukla semptomlara yönelik uygulanır. Hastanın sedasyonu sağlanır, gastrik lavaj, aktif kömür gibi tedavi uygulamalarına başvurulur. Klorpromazin, amfetaminlerin sinir sistemini uyarıcı etkilerini bloke eder ve amfetamin intoksikasyonunda tedavi amacıyla kullanılabilir.