3 Yaş Sendromu

Sevimli bebeğiniz büyüyor, büyüdükçe kişilik kazanıyor, ve sanki olgunlaştıkça iletişim biraz zorlaşıyor gibi mi? ‘Hayır’ demeyi öğrendiğinden beri karşı çıkmaktan keyif alır gibi bir hali var sanki… Söze bu yolda yalnız olmadığınızı söyleyerek başlamak içinize biraz su serperdi gibi hissediyoruz. 

Yazımızda çocukların 3. yaşından ve 3 yaş sendromundan bahsedeceğiz. Bu sürecin nasıl ilerleyeceği, anne ve babanın sergilemesi gereken tutumlar ve yaşananların normalliği ve diğer merak ettiğiniz sorulara yazımızda cevap bulabileceksiniz. 

3 Yaşındaki Çocuğun Psikolojik Gelişimi

Miniğiniz büyüyor ve bireyselliğinin sınırlarını merak ediyor artık. Söz hakkı nereye kadar kendisinde? Bunu merak ediyor olması oldukça normal, ama sizler için yer yer oldukça yorucu olabiliyor. Çocuğunuz üçüncü yaşında kendini sizden ayırma ve bir birey olarak dünyaya kabul ettirme çabasına girer. Bu süreç, çocuğunuzun bebeklikten kopup çocukluğa geçtiği süreçtir.

3.yaşında gelişim aşamaları çocuktan çocuğa değişebilir. Ancak genel hatlarıyla çocuğunuz; önceden sizin onun için yaptığınız şeyleri artık kendisi yapmak ister, öğrenmeye açıktır. Ayrıca çocuğunuzun; konuşma yetisi iyileşmeye başlar, hayal gücü kuvvetlenir. 

Bu dönemde çocuğunuz ihtiyaçlarını kendi başına gidermeyi öğrenme aşamasındadır. 

Çocuk, 3. yaşında iletişim kurmaya, sosyalleşmeye  başlar. 

Bu yaşta ebeveynlerin karşısına çıkabilecek en büyük problem 3 yaş sendromudur. Burada çocuğunuza karşı hassas bir tutum sergilemek gelişimine katkıda bulunmanız için oldukça faydalıdır. Hatta vaktiniz varsa ‘Çocuğu Sorumluluk Bilinci İle Büyütmek’ adlı içeriğimize de göz atmanız size oldukça keyifli ipuçları verecektir.

3 Yaş Sendromu Nedir?

3 yaşına giren çocuklar belirgin bazı davranışlar sergilemeye başlar. 

Bu yaşta kendi başına bazı şeyleri yapmaya başlayan çocuk, kendine olan güvenini kazanır ve bunun da etkisiyle insanlarla olan iletişim şeklini kendisi belirlemeye başlar. 

İletişim şeklini kendisi belirlemek isteyen çocukların çoğunda bazı tipik tutumlar ortaya çıkar; bunlar 3 yaş sendromunu oluşturur.

3 Yaş Sendromunun Sık Görülen 10 Belirtisi

1. Çocuğunuz her şeyi merak eder; sürekli soru sorar.
2. Çocuğunuz tek başına hareket etmek ister.
3. Çocuğunuz çevredekilerin konuşmalarından etkilenir ve onlara özenir. 
4. Çocuğunuz hayatının merkezine kendini alır ve sizden de ona göre davranmanızı bekler.
5. Çocuğunuz sizden bağımsız hareket etme isteğindedir. 
6. Çocuğunuz aniden bağırabilir. 
7. Önceden yediği yemekleri artık yemek istemez.
8. Sizinle veya arkadaşlarıyla tartışmalar başlar.
9. İstediği olmadığında huysuzlanmaya başlar.
10. Uyku sorunları yaşayabilir. 

3 Yaş Sendromu Ne Zaman Başlar?

3 yaş sendromu adından da anlaşılacağı üzere genellikle çocuğun 3. yaşına girmesiyle başlar. Ancak her zaman böyle olmak zorunda değildir. 2. yaşın ortalarında da sendromun başlaması olasıdır. 

3 Yaş Sendromunun Nedenleri Nelerdir?

3 yaş sendromu genellikle sebebe bağlı olmadan ortaya çıkar. Ancak tetikleyen bazı nedenlerden söz edebiliriz. Bunlar  şöyledir:

• Ebeveyn ile çocuk arasındaki kopuk ilişki (Bu noktada biraz daha vakit ayırıp ‘Çocuğunuzla İyi İletişim Kurmak İçin Bilmeniz Gereken 10 Teknik’ yazımıza da göz atmanız oldukça faydalı olabilir)
• Çocuğun çevresindekilerde etkileşimi
• Kalıtsal faktörler
• Stresten etkilenebileceği durum ve olaylar

3 Yaş Sendromunun Ana Faktörü: Öfke Nöbetleri

Çocuk, üç yaş sendromunda yaşadıkları ve bu sendroma neden olan etkenlerin de etkisiyle belirli aralıklarla öfke nöbetleri geçirebilir. 

İstediği bir şey yapılmadığında, anne baba iletişim isteğini yanıtsız bıraktığında, kendi başına bir şey yapma isteği reddedildiğinde çocuk aşırı öfkelenebilir. 

Çocuğun aşırı öfkelendiği, ağlama krizlerine girdiği durum ya da olay sizin için oldukça basit olabilir. Ancak o an için o olay çocuğunuzun gözünde oldukça önemlidir. Dolayısıyla verdiği bu fazla tepkiye şaşırmamalısınız. 3 yaş sendromundaki çocukların çoğunda bu tarz öfke nöbetleri görülmektedir.

Öfke nöbeti durumunda paniğe kapılmamalısınız. Böyle durumlarda çocuğunuzun öfkesi karşısında sabırlı davranmanız oldukça önemlidir. 

Öfke nöbeti sırasında; çocuğunuzla oldukça sakin bir ses tonuyla konuşabilir, tam olarak ne problemi ya da isteği olduğunu öğrenmeye çalışabilirsiniz. Ayrıca ona olabildiğince sevgi ile yaklaşmalısınız. 

O öfkelendiğinde siz de öfkelenir veya onu yalnız bırakırsanız oldukça yanlış bir tutum sergilemiş olursunuz. Unutulmaması gereken bir başka nokta çocuğun öfke nöbeti karşısında ağlamanın da çocuğun hem şu anı hem geleceği için oldukça zararlı bir davranış olduğudur.

Önemli bir diğer nokta şöyledir: çocuğunuzun öfke nöbeti geçirmesine neden olan isteği eğer ona zarar verecek bir şey ise; sırf öfkelendiği için taviz vermemelisiniz. Ne olursa olsun tutarlı hareket etmeniz önemlidir. 

3 Yaş Sendromunda Uyku Problemi

3 yaşına kadar sizin onun için oluşturduğunuz uyku düzenine sorunsuz uyan çocuğunuz; 3 yaş sendromu ile birlikte bu düzene adeta isyan eder şekilde davranabilir. 

3 yaş sendromu, çocuğunuzun daha az uyku ihtiyacı duymasına neden olabilir. Böyle bir durumda muhtemelen uykusunu yeterince alamadığını, bir sorun olduğunu düşüneceksiniz ancak endişelenmemelisiniz çünkü bu durum 3 yaş sendromu yaşayan çocukların neredeyse hepsinde görülmektedir. 

Çocuğunuz öğlen uykusuna yatmak istiyorsa ve bu durumun onun günlük yaşam fonksiyonlarını yerine getirme enerjisini etkilediğini düşünüyorsanız sabah uykusu süresini her zaman olduğundan biraz daha uzun tutabilirsiniz. 

3 Yaş Sendromu ve Tuvalet Alışkanlığı

Çocuğun hayatında onu etkileyecek bir olay yaşandığında bu onun tuvalet alışkanlığına yansıyabilir. Böyle bir durumda onunla sakin bir şekilde iletişim kurmalı, öfkelenmemelisiniz. 

Çocuğun tuvalet alışkanlıklarının değişmesinde etken olan bir kaç faktör şöyledir: stres, ebeveyne karşı öfke, yeni kardeş, oyun oynamaya dalma (eğer yeni kardeş gibi bir planınız veya mevcut bir hamileliğiniz varsa bunu çocuğunuzla paylaşmadan önce ‘Çocuklara Kardeş Haberi Nasıl Verilmeli?’ adlı içeriği okumanızı mutlaka öneriyoruz).

Nedeni ne olursa olsun tuvalet kazalarının yaşanması sizin için rahatsız edici olabilir. Bu normaldir. Ancak bu kazaların onun için utanç verici şeyler olduğunu unutmamalı; bu nedenle de ona karşı anlayışlı davranmaya özen göstermelisiniz. Bu çocuğunuzu uyarmayacağınız anlamına gelmiyor. 

Yalnızca, bu uyarıyı yaparken sinirli bir tutum yerine sakin ve anlayışlı bir tutum sergilemeniz çocuğunuzla şu an ve ilerleyen zamanlarda sağlıklı bir iletişiminiz olması açısından önemlidir. 

3 Yaş Sendromunda Hayali Arkadaşlar

3 yaş sendromunun başlarında, çocuğunuzun daha önce sözünü etmediği bir hayali arkadaş ortaya çıkabilir. Sendrom bu hayali arkadaşı tetikler ancak 3 yaşının bitimiyle bu arkadaş ortadan kaybolmayabilir. Zira çocuklarda genellikle 5 yaşına kadar devam eden bir durumdur. 

Hayali arkadaşlar genelde ebeveynleri tedirgin eder ancak görünenin aksine çocuğun gelişimine faydası olan bir durumdur. Hayal gücünün gelişmesine oldukça büyük katkısı bulunmaktadır. Dolayısıyla bu durum sizi korkutmamalı ancak 5 yaşından sonra da devam etmesi halinde bir uzmana başvurabilirsiniz. 

3 Yaş Sendromunda Paylaşma Sorunu

3 yaş sendromuna giren çocuklardan bazıları oyuncaklarını paylaşmaktan, normalde olduğundan daha çok kaçınabilir. Böyle bir durumda öfkelenip; duygularınızı onu azarlayarak ifade etmek sizin zararınıza olacaktır. Yapmanız gereken herhangi bir şeyi başkasıyla paylaştığında onu takdir edip ödüllendirerek yaptığının ne kadar güzel olduğunu ona hissettirmektir. 

Böyle bir durumda siz ona öfkelendiğinizde bu 3 yaş sendromunun bir başka problemi olan inatlaşma sorununu ortaya çıkaracaktır. 

3 Yaş Sendromunda İnatlaşma Sorunu

3 yaş sendromuna giren çocuğunuz genel olarak, herhangi bir konuda sizinle inatlaşma eğiliminde olacaktır. Ancak özellikle ona kızabileceğiniz bir olayda, bunu sert ve öfkeli bir üslupla ifade etmeniz, onun bu konuda inatçı davranmasına neden olabilecektir. Dolayısıyla çocuğunuzla iletişim kurarken üslubunuza bu dönemde özellikle dikkat etmelisiniz. 

3 Yaş Sendromunun Anne ve Babaya Etkileri 

Bu dönem, çocuğun gelişiminde anne ve babayı en çok zorlayan dönemlerdendir. 

3 yaş sendromunun her iki ebeveynin de psikolojisini olumsuz etkilemesi kaçınılmaz denilebilir. Zira çocuğun bağımsızlık mücadelesi zihinsel ve fiziksel açıdan ebeveynler için, oldukça yorucudur.

Özellikle öfke nöbetleri 3 yaş sendromunun en yıpratıcı belirtisidir. Anne babanın yapması gereken; çocuk öfke nöbeti geçirirken, çocuk için en faydalı olacak yol olan ‘sakin kalmak’tır. Ancak ihmal edilen nokta anne babanın psikolojisidir. 

3 yaş sendromu sırasında ebeveynler bazen duygusal patlamalar yaşayabilir. Böyle durumlarda psikolojik yardım almaktan çekinilmemelidir. İhtiyaç duyduğunuz her anda Psikologofisi yanınızdadır. Detaylı bilgi almak ve bir psikolog ile online terapi görüşmesi yapmak için bize ulaşabilirsiniz. 

3 Yaş Sendromunu Travmasız Atlatmanın 8 Yolu

1. Sarılmak: Bağımsızlık duygusunu doruklarda yaşayan çocuğa aidiyet duygusunu da yaşatabilmek için oldukça önemlidir. 
2. Tutarlılık: Bu dönemde verdiğiniz bir karardan sizi vazgeçirmek için çocuğunuzun elinde tuvalet kazaları ya da öfke nöbetleri gibi oldukça güçlü silahlar vardır. Bunlar karşısında kararınızı değiştirmeyerek tutarlı olmanız oldukça önemlidir. 
3. Takdir etme: Çocuğunuzun olumlu hamlelerini takdir etmeniz bu denli yıpratıcı bir dönemi hem siz hem çocuğunuz açısından daha az hasar verici hale getirecektir.
4. Sakin kalmak: Çocuğunuzun aşırı davranışları sırasında sizin sakin bir tutum benimsemeniz sürecin kolay atlatılması açısından önemlidir.
5. Çocukla aktiviteler yapmak: Çocuğunuzun enerjisi bu dönemde normalde olduğundan çok daha yüksek bir düzeyde olabilir. Bu eğlenceyi sağlıklı yollarla harcaması için, onu hoşuna gidebilecek aktiviteler yapmaya yönlendirebilirsiniz. ‘Ebeveyn ve Çocuk İlişkisinde Oyunun Yeri’ adlı içeriğimiz bunun için oldukça yararlı bir kılavuz.
6. İzin vermek: Çocuğunuz bağımsızlık dürtüsünü kazandığı bu dönemde daha önceden sizin desteğinizle yaptığı birçok şeyi tek başına yapmak isteyecektir. Ona zarar vermeyecek şeyler için buna izin vermek, hem 3 yaş sendromu döneminde hem de gelecek hayatında sorumluluk bilincini kazanması açısından çocuğa oldukça faydalıdır. 
7. Anlayış göstermek: En önemlisi çocuğunuzun gelişimine yardımcı olacak geçici bir dönemde olduğunun bilincinde olup ona karşı mümkün olduğunda anlayışlı davranmaktır.
8. Tablo yapmak: Çocuğunuzun herhangi bir olumlu davranışı sonrasında işaret koyabileceği anlaşılır bir tablo oluşturarak onu söz konusu olumlu davranışa teşvik edebilirsiniz.

3 Yaş Sendromunda Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Bu dönemde çocuğunuzu takdir etmeli hatta bazen ödüllendirmelisiniz. Ancak bu durumu abartmamalısınız. Zira hata yaptığında dahi onu uyarmayıp aksine takdir etmek çocuğunuzun karakter gelişimine çok olumsuz yansıyacaktır. 
• Çocuğunuzun geçirdiği dönemden dolayı uyku vakitlerinden, yemeklerden ya da başka şeylerden taviz verebilirsiniz. Ancak bu tavizlerin onu olumsuz etkileyecek şekilde olmamasına dikkat etmelisiniz. Örneğin sağlıklı herhangi bir yiyeceği asla tüketmemesine ya da enerjisi düşecek ve bitkin halde olacak kadar uykusundan taviz vermesine itiraz etmemek gibi. 
• Bu dönemde çocuğunuz kendini ifade etme ve anlaşılma çabasındadır. Dolayısıyla iyi bir dinleyici olmaya ve söylediklerine önyargısız yaklaşıp onu anlamaya çalışmaya dikkat etmelisiniz. 
• 3 yaş sendromu çocuğunuzda anlam veremediğiniz bir inat ortaya çıkarabilir. Çocuğunuz sizinle inatlaştığı durumlarda siz de ona inat ederek yaklaşmamalısınız. Ancak bu cümleden sırf inatlaşmamak uğruna ona zarar verecek şeyleri yapmasına dahi izin vermek çıkarılmamalıdır. Sadece böyle bir durumda onunla inatlaşarak değil ona açıklama yaparak iletişim kurmalısınız. 
• Bu süreçte çocuğunuzla emir cümleleriyle konuşmamalı ve ona mümkün olduğunca baskı yapmamalısınız.
• 3 yaş sendromunda yapabileceğiniz en büyük hatalardan biri, sırf 3 yaş sendromu yaşıyor diye, çocuğunuzun her isteğini kabul etmektir. Çocuğunuzu hayır cevabı almaya alıştırmalısınız. Hayır cevabına güven ortamında alışmamış olan bir çocuk, topluma karıştığında, başka insanların ona uyum sağlamadıklarını hatta yer yer karşı çıktıklarını gördüğünde oldukça sarsılabilir. Şunu unutmamalıyız ki, kimse onu bizler kadar pamuklara sarmayacak. Çocuğumuzu çok sevmeli, şefkat göstermeli fakat her istediğinin olamayacağı konusunda bilinçlendirmeliyiz.